بررسی تغییرات فصلی کیفیت آب رودخانه کارون با استفاده از تحلیل های مولفه و فاکتور اصلی

یکی از مهمترین موارد در ارزیابی تغییرات آلودگی رودخانه ها در اثر ورود منابع کانونی و غیرکانونی آلاینده ها، بررسی تغییرات فصلی کیفیت آب این منابع می باشد. استفاده از روش های آماری چندمتغیره مانند آنالیز مولفه اصلی (PCA)(1) و آنالیز فاکتور اصلی (PFA)(2) یکی از موثرترین روش های بررسی این تغییرات است. در این تحقیق، جهت مشخص نمودن پارامترهای کیفی که از اهمیت بیشتری در تغییرات فصلی کیفیت آب رودخانه کارون برخوردارند، از دو روش PCA و PFA استفاده شده است. به این منظور، اطلاعات مربوط به 9 پارامتر فیزیکی- شیمیایی آب این رودخانه در 5 ایستگاه پایش کیفی طی سال های 1379 تا 1382 مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد که پارامترهای کیفی تاثیرگذار و مهم در فصول مختلف سال با یکدیگر یکسان نبوده و متفاوت است. در فصل بهار تنها دو پارامتر هدایت الکتریکی و کدورت آب از اهمیت بالایی برخوردار بودند. در حالی که، تعداد پارامترهای کیفی تاثیرگذار در فصل زمستان به 5 پارامتر هدایت الکتریکی، نیترات، اسیدیته، درجه حرارت آب و کل مواد جامد محلول آب افزایش می یافت. این پارامترها برای فصل تابستان شامل اکسیژن خواهی شیمیایی، هدایت الکتریکی و کل مواد محلول آب و برای فصل پاییز عبارت از اکسیژن خواهی بیوشیمیایی 5 روزه، نیترات، اسیدیته و کل مواد محلول آب بوده است. روش ارایه شده در این تحقیق می تواند ابزاری مناسب را جهت بررسی تغییرات کیفی منابع آب در دسترس مدیران در مواردی که با حجم زیادی از اطلاعات ثبت شده کیفی در یک سیستم آبی روبرو باشند، قرار دهد.