بررسی بی هنجاری اقلیمی ایران در آبان ماه 1390 از دیدگاه دینامیک بزرگ مقیاس

بر اساس آمارهای سازمان هواشناسی ایران به نقل از گزارش انجمن هواشناسی آمریکا در بررسی وضعیت اقلیم جهان در سال 2011، بخش بزرگی از کشور در پاییز 2011 دارای مقادیر چشم گیر بی هنجاری منفی دما همراه با بی هنجاری مثبت بارش نسبت به میانگین های اقلیم شناختی در دوره 1960 تا 2010 میلادی بوده است. سهم عمده در شکل گیری این بی هنجاری ها را حاکمیت یک دوره بلند سرما همراه با بارش در بخش های گسترده ای از کشور در آبان ماه 1390 داشته است. با استفاده از داده های بازتحلیل روزانه NCEP/NCAR، میانگین برخی کمیت های هواشناختی مهم و هم چنین جمله های معادله انرژی جنبشی پیچکی در این ماه با میانگین های اقلیم شناختی متناظر برای دوره بلندمدت 2010-1950 مقایسه شده است. نتایج نشان از حاکمیت دو بندال پی درپی در دوره مورد مطالعه، هر کدام با پشته مرکزی روی اروپا و ناوه هایی روی اطلس و غرب آسیا دارد. قوی-تر شدن و گسترش مداری و نصف النهاری جت جنب حاره ای و هم راستایی آن با جت مسیر توفان اطلس در این دوره نیز سبب افزایش انرژی جنبشی پیچکی در منطقه اطلس، شمال آفریقا و ایران شده است. از دیدگاه انرژی، وجود بی هنجاری منفی تولید و تبدیل کژفشار و بی هنجاری مثبت همگرایی شار کل و شار آزمینگرد روی منطقه ایران نشان دهنده آن است که در آبان ماه 1390 ایران گیرنده قوی انرژی جنبشی پیچکی گسیل شده از سوی دریاهای مدیترانه و سرخ بوده است.