روند تغییرات حفاظت کننده های اسمزی و پارامترهای فیزیولوژی سه گونه اکالیپتوس در پاسخ به تنش سرب

پژوهش پیش‏رو به منظور بررسی تغییرات بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی نونهال‏های سه گونه اکالیپتوس (Eucalyptus camaldulensis Dehnh.، E. microtheca F. Muell و E. occidentalis Endl.) در پاسخ به سمیت سرب انجام شد. بذرها در گلدان‏های حاوی سنگریزه کشت شدند و توسط محلول‏ غذایی آبیاری شدند. پس از گذشت 10 هفته، نونهال‏های اکالیپتوس در معرض تیمارهای نیترات سرب (صفر، 50، 100 و 200 میلی مولار) به مدت 10 ماه قرار گرفتند و پس از آن با استفاده از دستگاه ICP-OES غلظت سرب در اندام‏های ریشه، ساقه و برگ نونهال‏ها اندازه گیری شد. روند انباشت سرب در برگ به صورت E. camaldulensis > E. microtheca < E. occidentalis بود. غلظت سرب در بافت ریشه بیشتر از برگ و ساقه بود و در اغلب موارد در بافت ساقه نیز کمتر از برگ بود. در هر سه گونه با افزایش غلظت سرب، غلظت این عنصر در بافت‏های گیاه نیز افزایش یافت. با افزایش غلظت سرب، در هر سه گونه محتوای پرولین و قندهای محلول افزایش یافت و در مقابل محتوای رنگیزه ها، محتوای نسبی آب برگ و سطح ویژه برگ کاهش یافت. این نتایج بیان گر آن بود که اکالیپتوس دارای مکانیسم‏های موثر در برابر سمیت سرب ازجمله تجمع حفاظت کننده های اسمزی بود. در میان سه گونه مورد بررسی، بیشترین غلظت سرب تجمع یافته در برگ و ساقه E. occidentalis مشاهده شد که به ترتیب 2/38 و 1/82 برابر غلظت سرب تجمع یافته در برگ E.camaldulensis و E. microtheca بود، اگرچه حداقل مقدار شاخص تحمل تنش (0/76) در E. occidentalis مشاهده شد. در کل، با توجه به نتایج به دست آمده می‏توان اکالیپتوس را به عنوان یک گونه مقاوم به فلز سنگین سرب برای گیاه پالایی خاک‏ های آلوده به سرب درنظر گرفت.