نقش بزرگان و نژادگان در محاکمه و مرگ خسرو پرویز

در فوریه 628 م. گروهی از بزرگان و هموندان خاندان های نژاده ایرانی و فرماندهان سپاه که از شیوه فرمانروایی و سیاست های خسرو پرویز (590-628 م.) به خشم آمده بودند، در یک شورش بزرگ، خسرو را به زندان انداختند و شیرویه، بزرگ ترین پسر او را به تخت نشاندند. آنها گستاخانه از پادشاه دست نشانده خود، خواهان کشتن خسرو شدند، اما شیرویه که از سویی نمی خواست دست به خون پدرش بیالاید و از سوی دیگر، در چنگ شورشیان گرفتار شده بود، به اشاره بزرگان بیزار از خسرو، در پیغامی به پدرش یکایک گناهان او را یادآور شد، تا اگر می تواند پاسخی به آنها دهد، تا شاید بزرگان از ریختن خون او درگذرند. خسرو به زبانی آمیخته با نکوهش شیرویه، برای همه کارها و سیاست های خود استدلال هایی آورد و به یکایک گناهان چنان پاسخ داد که حتی شیرویه با شنیدن آنها، بهانه ای برای کشتن پدرش نمی دید، اما بزرگان خشمگینانه کشتن او را خواستار بودند و کامیاب هم شدند. پیغام نامه شیرویه به پدرش را می توان گزارش محاکمه خسرو پرویز نامید که در آن، بزرگان ایرانی از زبان شیرویه ستمگری ها و شیوه زیان آور پادشاهی خسرو را یادآور شده اند تا گناهکاری او و حقانیت بزرگان ایرانی برای همگان آشکار گردد. پاسخ های خسرو به نامه شیرویه هم، دفاعیه خسرو در این محاکمه است که در آن می کوشد حقانیت و درستی سیاست ها و شیوه فرمانروایی خود را بازگوید. در این جستار، به مطالعه پیغام نامه شیرویه به پدرش و پاسخ های او، و چگونگی محاکمه و کشته شدن خسرو پرویز خواهیم پرداخت و می کوشیم اهمیت تاریخی این پیغام نامه ها را برای شناخت پاره ای از سیاست های خسرو پرویز و رخدادهای دوره او نشان دهیم.