تجدید حیات در بافت های تاریخی از طریق راهبرد اصالت بخشی (نمونه موردی بافت تاریخی شیراز)

در طول چند دهه اخیر بافت های پرارزشی که میراث فرهنگی این جامعه کهن در آن نهفته است تحرک و نشاط گذشته خود را از دست داده اند و محیط نامناسب و کم رونقی را برای ساکنان خود به وجود آورده اند. پس از تجربه های ناموفق، مداخله های نسنجیده و بهای گزافی که برای آن ها داده شده، اینک شرایطی فراهم آمده تا به وسیله پارادایم های جدیدی از جمله پایداری اجتماعی، تغییراتی در برنامه های موجود پدیدار گردد. از آنجا که مسئله کاهش کیفیت های محیطی در بافت های تاریخی یک مسئله شهری پیچیده در ابعاد مختلف است، بنابراین بهبود شرایط موجود تنها از طریق راهکارهای کالبدی امکان پذیر نخواهد بود. این مقاله که باهدف ایجاد راهکاری موثر برای تجدید حیات اجتماعی و کالبدی در بافت های تاریخی نگاشته شده، با فرض اینکه اصالت بخشی به عنوان راهبرد ارتقاء اجتماعی با پیامدهای کالبدی در بافت تاریخی نمونه موردی مناسب باشد در پی پاسخ به این پرسش است که «آیا بافت تاریخی شیراز شرایط لازم برای فرآیند اصالت بخشی را دارد و در صورت امکان پذیر بودن فرآیند، پیامدها و عوامل تسریع کننده این فرایند چه خواهند بود؟» مطالعه حاضر برای پاسخ به این پرسش با روش مطالعه کیفی نمونه موردی از طریق مصاحبه با افراد ساکن و ذی نفوذ و جمع آوری داده های کمی، به بررسی وضعیت موجود پرداخته و با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و نمونه های مشابه، شرایط لازم و امکان پذیری فرآیند را مورد بررسی قرار می دهد و فرآیندی برای ایجاد تغییرات پیشنهاد می کند. نتایج نشان می دهد که فرآیند اصالت بخشی در محلات بافت تاریخی شیراز با توجه به چرخه اصالت بخشی و شرایط فرسودگی امکان پذیر بوده و سودمندی این فرآیند نسبت به هزینه های آن قابل چشم پوشی خواهد بود. در نهایت مقاله فرآیند سه مرحله ای برای اصالت بخشی در بافت تاریخی شیراز و محرک های آن در هر مرحله پیشنهاد می کند و به روش هایی برای کاهش اثرات منفی و افزودن اثرات مثبت فرآیند، در جریان پایش اشاره می نماید.