اثر عوامل محیطی و پایه های مادری بر برخی صفات بذر چغندرقند

درصد وزنی اندازه استاندارد بذر و درصد قوه نامیه مکانیکی (درصد مغزدار بودن) بذر چغندرقند بر درآمد فروش و ضریب تبدیل بذر، موثر است. در این تحقیق میزان اثر عوامل محیطی و پایه های مادری بر عملکرد، درصد قوه نامیه مکانیکی بذر چغندرقند، درصد جوانه زنی و ضریب تبدیل ده سینگل کراس چغندرقند مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال 1393 در اردبیل، فیروزکوه و کرج انجام شد. سینگل کراس ها از تلاقی ده پایه مادری نرعقیم و یک پایه پدری ایجاد شدند. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثر متقابل محیط و پایه های مادری بر عملکرد بذر خام، عملکرد بذر اندازه استاندارد، عملکرد بذر قابل فروش، ضریب تبدیل، درصد قوه نامیه مکانیکی قبل از پوک گیری و درصد وزنی بذر قابل فروش معنی دار بود. محیط و پایه های مادری، درصد وزنی بذر اندازه استاندارد، درصد قوه نامیه مکانیکی بذر چغندرقند بعد از پوک گیری و درصد جوانه زنی را تحت تاثیر قرار دادند. لیکن نتایج نشان داد که درصد بذر مغز دار جوانه نزده چغندرقند فقط تحت تاثیر محیط می باشد. درصد قوه نامیه مکانیکی بذر چغندرقند قبل از پوک گیری در کرج، اردبیل و فیروزکوه به ترتیب 90/41، 69/73 و 40/91 درصد بود. در نتیجه عملکرد بذر قابل فروش و ضریب تبدیل سینگل کراس ها در کرج و سپس اردبیل نسبت به فیروزکوه برتری معنی داری داشتند. نتایج نشان داد که اثر محیط بر زمان اولین گل باز شده و باز شدن 50% گل ها، معنی دار بود. لیکن پایه های مادری و پایه پدری در زمان شروع گل دهی و باز شدن 50% گل ها در کرج، اردبیل و فیروزکوه، هم زمان بودند. بیشترین درصد وزنی بذر قابل فروش به سینگل کراس های MS FC 708 * OT 231،MS KWS * OT 231 و MS 7112 * OT 231 در کرج و در اردبیل به سینگل کراس MS KWS * OT 231 به ترتیب حدود 64 ، 61 و 47 درصد تعلق داشت. بنابراین، بر اساس نتایج این مطالعه استنباط می شود که کوتاه بودن دوره رشد زایشی همراه با یکنواختی رشد بوته ها در یک سینگل کراس، می تواند در نهایت به افزایش رسیدگی یکنواخت و ضریب تبدیل بذر منجر شود. بیشترین و کمترین درصد جوانه زنی به سینگل کراس های MS FC 607 * OT 231 و MS FC 452 * OT 231 به ترتیب با 91/84و 79/33 درصد تعلق داشت. می توان نتیجه گرفت که برخی صفات کمی و کیفی موثر بر درآمد فروش و ضریب تبدیل بذر چغندرقند، به شرایط محیطی رشد بذر بر روی پایه مادری و عوامل ژنتیکی والدین بستگی دارد.