باز شناخت هستمندی همزیستی درون و بیرون معماری مساجد ایران (با تاکید بر روش فازی)

معماری همانا تنظیم رابطه درون و بیرون بوده و این رابطه بنیادی ترین پرسمان معماری است. کنش و واکنش درون و بیرون جامعیتی برآمده از تاثیرات کارکردی، جغرافیایی و مناسبات فرهنگی و اجتماعی است که می توان آن را در هر واحد زمان به صورت یک «رابطه» تلقی کرد. ولی واژه «همزیستی» معطوف به تعامل موجوداتی زنده (حقیقی یا مجازی) می باشد. «هستی شناسی» معماری بهطور عام و همزیستی درون بیرون به طور خاص موضوعی کیفی با متغیرهای انسانی و محیطی است که حالات آن وضعیتی غیرقابل تفکیک، شناور و بینابینی دارد؛ چنین مطالعاتی با بیان فازی مولفه ها و رابطه آن ها باهم امکان پذیر خواهد بود. آشکارسازی نحوه ارتباط درون و بیرون در مساجد شاخص با تحلیل های فضایی، کالبدی و معناشناختی هدف اصلی این مقاله است.
این پژوهش با گردآوری کتابخانه ای و میدانی اطلاعات به روش توصیفی با تحلیل فازی، هدفی بنیادین را دنبال می کند. نتایج تحقیق اولا بیانگر کارآمدی تحلیل های فازی در شناسایی اجزای «ناحیه تعاملی» و تبیین چگونگی و میزان همزیستی درون و بیرون معماری مساجد است و ثانیا براساس اصل ناهم سازگاری روش فازی، تعمیم مطلق یک مفهوم به عنوان رکن شکل گیری معماری مساجد مصادف با نادیده گرفتن ارزش های متفاوت با آن مفهوم مثالی در شرایط دیگر خواهد بود؛ ارزش هایی که هرچند در ظاهر ناهمگون به نظر آیند ولی در سطح بالاتری از بینش، امری معنی دار و به نوبه خود پایه های هویت ساز هر بنایی محسوب می شوند.