مطالعه تطبیقی ویژگی های ساختاری تزیینات طلاکاری دوره قاجار در اصفهان

طلا کاری از جمله تزیینات ارزشمند و نفیس دوره قاجار است که در کاخ ها و عمارات دولتی و نیز در برخی از منازل اشراف و صاحب منصبان آن دوره، در کنار تزیینات دیگر، چشم نوازی می کند؛ وجود این گونه از تزیینات در هر یک از عمارات دوره قاجار، نشانگر شکوه، ارزشمندی و نیز جایگاه والای اجتماعی هر یک از بناها بوده و نمایی درخور شکوه و عظمت آنها را به تصویر می کشد.از آنجا که این آرایه نفیس و ارزنده با روش ها و تکنیک های مختلف و متنوعی در این دوره، از جمله استفاده از ورق طلا، استفاده از طلا به صورت پودر آمیخته با بست، تزیینات زرافشان و...به کار رفته است؛ از این رو، هدف از انجام این مقاله این است که گونه شناسی تزیینات مطلا در دوره قاجار شناسایی و مورد ارزیابی قرار گیرد. از این رو با شناسایی و مقایسه تزیینات طلاکاری، در عمارات مختلف دوره قاجار در اصفهان (خانه های قدسیه، شهشهانی و حقیقی) و انجام بررسی های فن شناسانه بر روی این گونه از تزیینات ارزنده، مطالعات گسترده ای با هدف دست یابی به شناخت چگونگی روش اجرای تزیینات طلا چسبان و نحوه لایه نگاری آنها در دوره قاجار، انجام گردید و پس از نمونه برداری، در راستای دست یابی به اطلاعات جامع، از آزمایشات متنوع شیمی کلاسیک و دستگاهی (SEM-EDX،XRD،FTIR...) جهت تعیین نوع مواد سازنده و روش اجرای لایه چینی بهره گرفته شد. تا به این پرسش ها که:روش اجرای تزیینات طلا کاری در دوره قاجار چگونه است؟ آیا در ادامه دوره های پیش از خود است یا متفاوت می باشد؟ و این که آیا تزیینات طلاکاری در خانه های دوره قاجار یکسان بوده و به یک شیوه کار شده اند یا در هر خانه با یکدیگر تفاوت دارند؟ و به طور کلی چند روش در اجرای تزیینات طلا کاری خانه های دوره قاجار به چشم می خورد؟ و آیا می توان یک روش کلی برای اجرای تزیینات طلا کاری در خانه های دوره قاجار در اصفهان معرفی نمود؟ ،پاسخ داده شود.
در نهایت با تحلیل نتایج داده ها و بررسی نتایج به دست آمده از انجام آزمایشات متعدد دستگاهی و شیمی تر، مشاهده گردید که در تزیینات طلاکاری خانه های قاجار، مواد و روش های متفاوت و متعددی به کار رفته است و حتی در یک عمارت تزیینات طلاکاری به دو شیوه اجرا گردیده اند. این تفاوت حتی در به کار بردن ترکیبات متفاوت در نوع ورق طلایی رنگ به کار رفته در شیوه های گوناگون طلاکاری و لایه چینی یک دیوار نیز دیده می شود. از این روست که لزوم انجام مطالعات ساختار شناسی و فن شناسی، پیش از هرگونه اقدامات حفاظتی، به ویژه در خصوص تزیینات طلاکاری در دوره قاجار، بیش از پیش به چشم خورد. با این امید که بتوان گامی هر چند بلندتر در جهت شناسایی، حفظ و تداوم این تکنیک ارزشمند و نفیس برداشت.