زبان اخلاق و هویت در تئاتر پسامدرن

این مقاله سعی دارد ابعاد گوناگون فلسفه ی سیاسی جورجو آگامبن ، متفکر معاصر ایتالیایی را در حوزه ی ادبیات مورد بررسی قرار دهد. علی رغم توجه و دلبستگی وصف ناپذیر آگامبن به ادبیات و نقد ادبی، به شعر و بوطیقا ، تاکنون تلاش اندکی برای خوانش آثار ادبی با اسلوب نقادی وی انجام گرفته است. این مقاله بر آن است بین ادبیات و تفکر آگامبن آشتی برقرار کند و زاویه ی نقد جدید و دست نخورده تری به عرصه ی نقد ادبی معرفی کند. آثاری که مورد نقادی آگامبنی قرار خواهند گرفت عبارتند از «بازگشت به خانه »ی هارولد پینتر، «بوفالوی آمریکایی» دیوید مامت و «غرب واقعی» سام شپرد. مفهوم اصلی که در این سه اثر نمایشی معاصر انگلیس و آمریکا بررسی می شود هویت انسان پسامدرن یا «عامل نقش پذیر» است. عاملیت انسان در نظام سرمایه داری و مصرف گرا از سه منظر فلسفی مهم در تفکر آگامبن تحلیل می شود: زبان، اخلاق و هومو ساکر (انسان مقدس). تجربه ی محدودیت های زبان می تواند محدودیت ها و نقاط ضعف قدرت حاکم را آشکار سازد و بیگانگی زبانی مهم ترین وجه سرکوبی است که انسان از آن رنج می برد. هجو خانواده در اثر پینتر و نقد نظام سرمایه داری در اثر مامت از راه تجربه ی محدویت های زبان به دست می آیند. قلمرو خاکستری اخلاق که در آن عامل نقش پذیر در لوای قدرت قرار می گیرد، در مادرانگی و روسپی گری روث در نمایش پینتر، رویای آمریکایی مامت و اسطوره ی غرب شپرد به ظهور می رسد. این قلمروها جدایی عامل از قدرت را ناممکن می سازد. و در آخر، هومو ساکر با سرگردانی بین شمول و اخراج، انسان پسامدرن را به سرکوب و مراقبت همیشگی ولی نادیدنی و نهانی قدرت محکوم می کند.