مطالعه اثرات گرد و غبار بر گرده افشانی و میوه نشینی نخل خرما (Phoenix dactylifera L)

این تحقیق به منظور بررسی اثرات تیمارهای ترکیبی ریزگرد، بارندگی و گرده افشانی بر درصد میوه نشینی، درصد پارتنوکارپی و ریزش میوه درختان رقم استعمران (سایر) در محیط نخلستان و نحوه فرونشست ریزگردها بر ساختار گل و کلاله در محیط شبیه سازی شده در آزمایشگاه در دو سال متوالی 1393 و 1394 به اجرا درآمد. پس از اعمال تیمارها، درصد میوه نشینی، درصد پارتنوکارپی، درصد ریزش و نحوه فرونشست غبار و گرده بر گل و کلاله مطالعه گردید. نتایج نشان داد که تیمارها اثرات بسیار معنی دار بر صفات مطالعه شده داشته است. بیشترین درصد میوه نشینی در تیمار گرده افشانی و کمترین آن در تیمار عدم گرده افشانی به دست آمده است. در سایر تیمارها علی رغم وجود گرده افشانی، وجود یک یا دو فاکتور دیگر و ترتیب اعمال آن ها تاثیرات متفاوتی بر تشکیل میوه داشته است. تیمارهای ترکیبی که شامل ریزگردها بوده اند باعث کاهش معنی دار میوه نشینی و افزایش ریزش گشته اند. بیشترین درصد تشکیل میوه های پارتنوکارپ در تیمار عدم گرده افشانی با اختلاف معنی دار نسبت به سایر تیمارها و کمترین آن در تیمار غبار+بارندگی+گرده افشانی حاصل شده است. بیشترین میزان ریزش در تیمار غبار+بارندگی+گرده افشانی و کمترین آن در تیمار گرده افشانی به دست آمده است. نتایج شبیه سازی عملیات در محیط آزمایشگاه نیز با مشاهدات نخلستان مطابقت داشت و تشکیل لایه عایق توسط ریزگردها بر سطح کلاله و ممانعت از دستیابی بسیاری از گرده ها به سطح کلاله کاملا مشهود بود. نتایج این پژوهش، اثرات نامطلوب ریزگردها بر کاهش درصد میوه نشینی و لزوم تکرار گرده افشانی در صورت وزش ریزگردها در فصل گرده افشانی را نشان داد.