تعیین برخی ویژگی های زیستی و رفتاری زنجرک Hishimonus phycitis، ناقل بیماری جاروک لیموترش با هدف مدیریت بیماری

تعیین ناقل و ویژگی های انتقال یکی از فاکتورهای کلیدی در مطالعه اپیدمیولوژی و کنترل بیماری های فیتوپلاسمایی از جمله بیماری فیتوپلاسمایی جاروک لیموترش می باشد. تحقیق حاضر با هدف شناسایی ناقل/ناقلین بیماری جاروک لیموترش و بررسی برخی ویژگی های ناقل این بیماری طی سال های 90-1385 در استان های هرمزگان و فارس انجام شد. بررسی های به عمل آمده در مورد حشرات مکنده جمع آوری شده در باغ های آلوده هشتبندی، میناب و رودان (استان هرمزگان) با استفاده از آزمون پی سی آر و RFLP نشان داد که فیتوپلاسمای مزبور تنها در بدن زنجرک Hishimonus phycitis و پسیل آسیایی مرکبات (Diaphorina citri) وجود دارد ولی تنها زنجرکH. Phycitis که پیشتر به عنوان ناقل معرفی شده قادر به انتقال فیتوپلاسما می باشد. زنجرک H. Phycitis در شرایط طبیعی فقط از روی لیموترش و بکرایی جمع آوری شد در صورتی که در شرایط گلخانه، این زنجرک زیر سرپوش پلاستیکی روی کنار و گونه های مختلف مرکبات تکثیرشد. زنجرک ناقل روی گیاهان علفی شامل بادنجان، هندوانه، هویج ویونجه که در هند به عنوان میزبان این زنجرک گزارش شده اند، تکثیر نشد. جمعیت زنجرک ناقل در ماه های بسیار گرم (خرداد تا آبان) روی درختان لیموترش بسیار پایین بود ولی با خنک شدن هوا، جمعیت آن به تدریج افزایش یافت به طوری که در اواخر زمستان و بهار به بیشترین تعداد رسید. جمعیت حشره ناقل روی درختان آلوده لیموترش با اختلاف بسیار معنی داری بیشتر از جمعیت آن روی درختان سالم بود که می تواند نشان دهنده اثرگذاری جاروک ها در جلب و تکثیر حشره ناقل و امکان کنترل حشره ناقل و متعاقب آن بیماری جاروک از طریق حذف جاروک ها باشد.