مدیریت زیست محیطی منابع آب با نگرشی ویژه به دریاچه ارومیه

آب از لحاظ کمی و کیفی مهمترین بخش یک اکوسیستم به شمار می رود تقلیل کمیت و کاهش کیفیت آب هردو اثرات منفی زیادی بر اکوسیستم برجای گذاشته و تنوع زیستی را تهدید می کنند و بر منابع غذایی طبیعی و موجودات زنده اثرات و خسارات جبران ناپذیری وارد میکند، میزان آگاهی و اطلاعات در خصوص مفهوم حقابه و کاربرد آن در بخش مدیریتهای کلان کشورهاو تنظیم قوانین مشخص برای حفظ محیط زیست لازم و ضروری به نظر میرسد . لذا بر این اساس مطالعه حاضربر روی دریاچه ارومیه که جزء بزرگترین حوضه های آبریز کشور می باشد، انجام شده است و از لحاظ موقیعت جغرافیایی در شمال باختری ایران مابین آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی با مختصات جغرافیائی 44درجه و 14دقیقه تا 47درجه و 5دقیقه طول شرقی و 35درجه و 40دقیقه تا 38درجه و 30دقیقه عرض شمالی واقع شده است. برای انجام مطالعات بر روی اهم دلایل خشکی تدریجی دریاچه ارومیه، میزان تغییرات دمایی و میزان بارش منطقه از سال 83 -79مورد مطالعه قرار گرفت و نتیجتا میزان تغییرات دمائی به حدی نبوده است که بتوان میزان افت شدید آب وخشکی دریاچه را سبب شود و حتی میزان بارش از سال 83-79رشد صعودی داشته است ولی طی همین مدت میزان سطح آب دریاچه ارومیه دچار افت قابل ملاحظه ای گردیده است. برسی نوسانات سطح آب دریاچه نشانگر آنست که در سال 1346این سطح به پائین ترین حد خود یعنی ارتفاع 1273/8 متراز سطح آب های آزاد رسیده است ، به صورتیکه در طول سیزده سال گذشته تراز آب به 1272/00متریعنی حدود /6 2 متر کاهش می یابد. لذا بر اساس مطالعه حاضر برآن باوریم که احداث تدریجی 72سد درحوضه آبریز دارای دبی متوسط 5/4میلیارد متر مکعب در سال ، تغییرات عظیمی در دریاچه بوجود می آورد. از دیگر عوامل، احداث میان گذر شهید کلانتری است که مانند سدی دو سویه در مقابل چرخه حرکت طبیعی آب قرار گرفت وافزون بر به هم زدن نظم طبیعی چرخه آب وته نشینی مواد معلق در آن، تغییرات بسیاری در اکوسیستم آبی پدید آورده است.همچنین حفر بی رویه تعداد چاه های کشور که طی هفده سال گذشته) (74-91از 336هزار حلقه به حدود 650هزار حلقه افزایش یافته است ازجمله عواملی است که باعث می شودبر آن باور بود که چنانچه طی سال های آینده تصمیماتی مسئولانه در ارتباط با عوامل موثر در خشکی دریاچه ارومیه صورت نپذیرد، بی گمان مجزا شدن کامل دریاچه و تبدیل آن به دودریاچه شمالی و جنوبی وحتی خشکی کامل دریاچه را درپی خواهد داشت.