مبانی معرفت شناسی حافظ
نویسنده:
چکیده:
هدف اصلی این مقاله استخراج و تبیین دیدگاه ها و نظریات حافظ در مورد علم، دانش، عقل، مدرسه و موارد و موضوعات مربوط به آنها می باشد. سؤال اساسی که این تحقیق درصدد پاسخگویی به آن است این است که: آیا حافظ واژه ها و موضوعات ذکرشده رادر چه معانیی به کار برده و اصولا آیا به آنها به دید منفی و یا مثبت نگریسته است؟ روش به کار گرفته شده برای وصول به هدف فوق و پاسخگویی به سؤال تحقیق، به صورت تحلیلی بوده است. بدین صورت که بعد از بررسی دیوان حافظ ابیاتی که به نحوی ناظر به موارد فوق بوده اند استخراج شده و در کنار همدیگر قرار داده شده اند و با نگاهی جامع و کلی به آنها و تفسیر و تحلیل هر مورد، تلاش شده که نظر خاص حافظ در زمینه موارد ذکر شده کشف و بررسی گردد.
نگاهی به نتایج تحقیق مبین آن است که حافظ واژه های فوق رادر حالات و معانی مختلفی به کار برده است، در یک دیدگاه اگر عالم و دانشمند علم و دانش خود را درطریق وصول به هدفی غیر از تعالی و کمال که در پرتو عبودیت خداوند میسر و امکان پذیر است به کار گیرد و جان و قلب خویش راپاک و مطهر نسازد. در این صورت علم و عقلش جز در مسیر هوای نفس و وجهه دوستی و دنیاپرستی عمل نخواهد کرد و مدرسه آنان جز مکانی برای بازی با الفاظ و قیل و قال های بی فایده و استدلالهای سست و سطحی نخواهد بود. این چنین عملی اسباب و وسیله تفاخر و تظاهربوده و منشا بروز هیچ رفتار پسندیده ای نخواهد بود و معلم و متعلم را جز خسران و ندامت نخواهد افزود. اما اگر آینه قلب و روح طالب علم از زنگار گناه پاک گردد و روح تفکر و حقیقت جویی بر او حاکم شود و علم و دانش خود را عجین با عشق خدا سازد، در این صورت مجموعه هستی و کاینات، بالاترین منبع شناخت و آگاهی وی خواهند بود و جمیع اجزای عالم وجود به او درس حقیقت و عرفان خواهند داد و هرگز کلاس درسش به زمان و مکانی خاص محدود و مقید نخواهد شد. این چنین عملی سبب دریافت حقایق امور عالم آن گونه که هستند و انجام کارهای خوب آن طور که شایسته است می شود.
نگاهی به نتایج تحقیق مبین آن است که حافظ واژه های فوق رادر حالات و معانی مختلفی به کار برده است، در یک دیدگاه اگر عالم و دانشمند علم و دانش خود را درطریق وصول به هدفی غیر از تعالی و کمال که در پرتو عبودیت خداوند میسر و امکان پذیر است به کار گیرد و جان و قلب خویش راپاک و مطهر نسازد. در این صورت علم و عقلش جز در مسیر هوای نفس و وجهه دوستی و دنیاپرستی عمل نخواهد کرد و مدرسه آنان جز مکانی برای بازی با الفاظ و قیل و قال های بی فایده و استدلالهای سست و سطحی نخواهد بود. این چنین عملی اسباب و وسیله تفاخر و تظاهربوده و منشا بروز هیچ رفتار پسندیده ای نخواهد بود و معلم و متعلم را جز خسران و ندامت نخواهد افزود. اما اگر آینه قلب و روح طالب علم از زنگار گناه پاک گردد و روح تفکر و حقیقت جویی بر او حاکم شود و علم و دانش خود را عجین با عشق خدا سازد، در این صورت مجموعه هستی و کاینات، بالاترین منبع شناخت و آگاهی وی خواهند بود و جمیع اجزای عالم وجود به او درس حقیقت و عرفان خواهند داد و هرگز کلاس درسش به زمان و مکانی خاص محدود و مقید نخواهد شد. این چنین عملی سبب دریافت حقایق امور عالم آن گونه که هستند و انجام کارهای خوب آن طور که شایسته است می شود.
کلیدواژگان:
زبان:
فارسی
انتشار در:
صفحات:
271 تا 300
لینک کوتاه:
magiran.com/p176110
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یکساله به مبلغ 1,390,000ريال میتوانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.
In order to view content subscription is required
Personal subscription
Subscribe magiran.com for 70 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!