بررسی رفتار ریخت شناسی سلول های اندوتلیال عروق بزرگ انسانی در فرآیند پرتو درمانی بر مبنای تصویربرداری اسکلت سلولی

هر گونه تغییر پاتولوژیک در سلول‏های اندوتلیال دیواره عروق، می‏تواند موجب تصلب شریان شود. در این مطالعه میزان آسیب پرتو‏درمانی در دو حالت تابش‏دهی یک باره و تقطیع تابش به‏عنوان یک عامل موثر روی اسکلت سلول و هسته اندوتلیال دیواره عروق بررسی می‏شود.
مواد و روش‏ها: سلول‏های اندوتلیال ورید انسانی تحت تابش‏دهی یک باره دوزهای تابشی 0، 2، 4، 6 و 8 گری با استفاده از ماشین درمانی کبالت-60 قرار گرفتند. طی مدت 24 ساعت بعد از تابش‏دهی، ساختار اسکلتی غشا و هسته آن‏ ها رنگ‏آمیزی شد. همچنین، پرتو‏درمانی تقطیعی روی رده سلولی مذکور با اعمال محدوده دوزهای بین 0 تا 8 گری با گام‏های افزایشی 2 گری در هر جلسه اعمال شد. پس از تابش، ساختار اسکلتی سلول‏ها رنگ آمیزی شد. پارامترهای ریخت‏شناسی شامل تغییر سطح و محیط سلول و هسته استخراج و بر اساس آن، شاخص شکل سلولی برای سلول های هر گروه حاصل شد.
نتایج نشان می‏دهد، با افزایش دوز از 0 تا 8 گری، کاهش معنی‏دار 56 درصد در شاخص شکل سلول و افزایش معنی‏دار 85 درصد در شاخص هسته سلول‏ها حاصل شد (05/0P<)، هر چند مساحت سلول و هسته 2 برابر می‏شود (05/0P<). در مقایسه شاخص شکل سلولی (مساحت سلول) در پرتودهی تقطیع تابش به ازای دوز اعمالی 8 گری کاهش معنی‏دار 23 درصد (5/4 برابر) را نسبت به گروه کنترل نشان داد (05/0P<).
نتیجه گیری: با تابش پرتو، فیلامان‏های غشا شکسته شده و پیکربندی جدیدی ایجاد می‏شود که موجب افزایش و تغییر شکل معنی‏دار ابعاد سلول و هسته خواهد شد. فرآیند پرتودرمانی منجر به تغییر در پاسخ رفتار ریخت‏شناسی سلول‏های اندوتلیال به ازای اعمال مقادیر مختلف دوز می‏شود و این امر می‏تواند به‏عنوان هشداری در رفتار سلول‏های سالم عروقی در فرآیند پرتو‏درمانی محسوب شود.