توسعه راهکاری مکانمند به منظور تحلیل بارش در حوضه آبریز دریاچه ارومیه بر مبنای آمار فضایی

بیش از نیمی از جمعیت جهان در مناطقی زندگی می کنند که بحران آب و بارش در آنجا جدی است. به خاطر مقابله با این بحران ها، محققان در علم اقلیم شناسی به اطلاعات بارندگی، تحلیل الگوها و مدل سازی روابط فضایی، داده کاوی مکانی و همچنین برآورد و تخمین بارش به جهت مدیریت و مقابله با این شرایط به شدت نیازمندند. از طرفی دیگر، تنوع مکانی الگوهای بارش، حاصل عوامل متنوعی همچون موقعیت جغرافیایی، ارتفاع، ویژگی های توپوگرافی منطقه مانند شیب و... است که بررسی این پدیده را دشوارتر نموده و موجب شده که در مطالعات گذشته به طور جامع به آن پرداخته نشود یا تنها تاثیر برخی عوامل همانند ارتفاع بررسی گردد. از این رو در این مقاله قصد داریم تا با کمک ابزارها و تکنیک های مختلف علم زمین آمار و با در نظر گرفتن عوامل محیطی و مکانی مختلف موثر بر بارش، راهکار مکانمند جامعی برای توصیف این عارضه جغرافیایی توسعه دهیم. از این رو، حوضه آبریز دریاچه ارومیه به دلیل شرایط بحرانی که در سالیان اخیر با آن مواجه بوده است، به عنوان منطقه مطالعه موردی انتخاب گردید. ابتدا بارش ابتدا با کمک انواع روش های سنتی و زمین آمار، میان یابی شده و کریجینگ معمولی با کمک اعتبارسنجی تقاطعی و RMS برابر با 4.15 به عنوان بهترین روش انتخاب شد. سپس با کمک روش های مختلف آمار فضایی، ازجمله تحلیل خوشه ای، نواحی جنوب و جنوب غربی این دریاچه به عنوان قسمت های داغ و پربارش شناسایی شدند. در پایان نیز، از جهت مدل سازی روابط مکانی، رگرسیون عمومی بر بارش برازش داده شد و متغیر عرض جغرافیایی به عنوان تاثیرگزارترین متغیر وابسته بر بارش شناسایی گردید.