بررسی رابطه عملکرد دانه و صفات وابسته در ارقام کلزای بهاره با استفاده از روش های آماری چند متغیره

کارایی هر برنامه اصلاحی عمدتا به میزان و جهت همبستگی بین عملکرد و اجزای آن و اهمیت نسبی هر جزء شرکت کننده در افزایش عملکرد بستگی دارد. جهت بررسی موثرترین صفات و نیز عوامل پنهانی دخالت کننده در ایجاد تنوع بین ارقام کلزا، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 17 ژنوتیپ در 4 تکرار در سال زراعی 1395-1394 در مزرعه ای در صفی آباد واقع در شهرستان دزفول اجرا گردید. نتایج ضرایب همبستگی نشان داد که عملکرد دانه با وزن هزار دانه و تعداد دانه در غلاف بیشترین همبستگی مثبت را داشت و در سطح احتمال 1 درصد معنی دار بود. انجام رگرسیون مرحله ای برای کلیه صفات اهمیت و نقش تعیین کننده صفات وزن هزار دانه، تعداد دانه در غلاف، شاخص برداشت و تعداد روز تا رسیدگی را بر عملکرد ژنوتیپ ها نشان می دهد. نتایج تجزیه مسیر نشان داد که صفات تعداد دانه در غلاف و وزن هزار دانه بیشترین اثر مستقیم مثبت را بر عملکرد دانه دارا بودند. نتایج تجزیه به مولفه های اصلی نشان داد که صفات تعداد دانه در غلاف و وزن هزار دانه، شاخص برداشت و عملکرد دانه بیشترین همبستگی را با مولفه اول و صفات تعداد روز تا رسیدگی، تعداد روز تا گل دهی و طول دوره گل دهی بیشترین همبستگی را با مولفه دوم داشتند. با انجام تجزیه و تحلیل عامل ها، دو عامل مهم شناسایی شدند که عامل اول «صفات مرتبط با عملکرد و یا عامل مقصد فیزیولوژیک» و عامل دوم عامل «رشد رویشی» تعیین گردید. بنابراین امکان استفاده از این صفات در برنامه های اصلاحی برای بهبود عملکرد دانه ارقام بهاره کلزا به عنوان معیار انتخاب وجود دارد.