اثر جایگزینی کاه ماش (Vigna radiate) با کاه گندم یا سیلاژ ذرت کم دانه بر قابلیت هضم و برخی فراسنجه های خونی و شکمبه ای بره میش های عربی

زمینه مطالعاتی: به منظور کاهش هزینه خوراک می توان از بقایای حاصل از مزارع کشاورزی نظیر کاه ماش در تغذیه دام استفاده کرد. آزمایش حاضر به منظور بررسی اثر جایگزینی کاه ماش با کاه گندم یا سیلاژ ذرت بر قابلیت هضم، تخمیر و جمعیت پروتوزوآی شکمبه در بره های نژاد عربی انجام گرفت.
پس از تعیین سطح مناسب جایگزینی کاه ماش با کاه گندم و سیلاژ ذرت با استفاده از آزمون تولید گاز، تعداد 16 بره میش با جیره های آزمایشی برگزیده از مرحله اول شامل جیره فاقد کاه ماش (شاهد)، 100 درصد جایگزینی کاه ماش بجای کاه گندم (جیره 1)، 25 درصد جایگزینی کاه ماش بجای سیلاژ ذرت (جیره 2) و 50 درصد جایگزینی کاه ماش بجای سیلاژ ذرت (جیره 3) در قالب طرح کاملا تصادفی تغذیه شدند. جهت برآورد فراسنجه های خونی، تخمیری و شمارش جمعیت پروتوزآهای شکمبه، سه و چهار ساعت پس از خوراک دهی صبح از بره ها به ترتیب مایع شکمبه و خون گرفته شد.
در آزمایش تعیین سطح، با جایگزینی کاه ماش با کاه گندم در جیره، برای تمام سطوح (25 تا 100 درصد) پتانسیل تولید گاز نسبت به شاهد افزایش یافت (05/0>P). مقدار 25 درصد جایگزینی کاه ماش بجای سیلاژ ذرت نسبت به جیره شاهد تولید گاز را افزایش و 100 درصد جایگزینی آن را کاهش داد (05/0>P). بازده تولید توده میکروبی در تمام جیره های حاوی کاه ماش جایگزین شده با سیلاژ ذرت نسبت به جیره شاهد بیشتر بود (05/0>P). نتایج حاصل از آزمایش روی دام نشان داد که بیشترین مصرف خوراک و قابلیت هضم مواد مغذی مربوط به جیره 1 بود (05/0P<). از نظر نیتروژن آمونیاکی شکمبه و فراسنجه های خونی (گلوکز و نیتروژن اوره ای خون) اختلاف معنی داری بین جیره های آزمایشی مشاهده نشد. pH مایع شکمبه تنها در جیره 3 با شاهد اختلاف داشت و کم ترین مقدار بود (05/0P<). جمعیت پروتوزوآی شکمبه در جیره های حاوی سیلاژ ذرت (جیره های 2 و 3) در مقایسه با شاهد کم تر بود (05/0P<).
نتیجه گیری نهایی: بنابراین، می توان استفاده از کاه ماش را بدلیل قیمت مناسب و فراوانی آن در برخی مناطق کشور از جمله استان خوزستان به صورت جایگزین کاه گندم و سیلاژ ذرت کم دانه در تغذیه گوسفندان توصیه کرد.