تاثیر دما و تنش خشکی بر جوانه زنی بذر تاج خروس خزنده (Amaranthus viridis L.) و خوابیده (Amaranthus blitoides S. Watson)

جوانه زنی بذر در مدیریت علف های هرز فرآیندی کلیدی است بطوری که می تواند بر تعداد علف های هرز سبز شده و زمان سبز شدن آنها تعیین کننده باشد. تاج خروس خزنده و خوابیده از جمله علف های هرز مهم سبزیجات و گیاهان زراعی تابستانه در ایران هستند. به منظور ارزیابی اثر دما بر جوانه زنی این دو علف هرز، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی و با 4 تکرار در دانشگاه آزاد اسلامی- واحد علوم و تحقیقات در سال 1394 انجام شد. بذور با دماهای 5، 10، 15، 20، 25، 30، 35، 40 و 45 درجه سانتی گراد تیمار شدند. با توجه به مدل خطوط متقاطع دماهای پایه، بهینه و بیشینه به ترتیب در تاج خروس خزنده 37/14، 21/34 و 50/44 و در تاج خروس خوابیده 24/14، 65/31 و 20/44 درجه سانتی گراد به دست آمدند. در آزمایشی دیگر 7 سطح پتانسیل اسمزی (0، 2/0-، 4/0-، 6/0-، 8/0- و 1- مگاپاسکال) مورد بررسی قرار گرفتند. به منظور ارزیابی پتانسیل سطوح مختلف تنش خشکی در کاهش درصد جوانه زنی بذر از مدل سیگموئید سه پارامتری استفاده شد. به طور کلی مقادیر x50 (پتاسیل لازم برای کاهش 50 درصدی جوانه زنی) به دست آمده برای تاج خروس خوابیده نسبت به تاج خروس خزنده کمتر بود. تاج خروس خزنده در پتانسیل 1- مگاپاسکال توانست 25/9 درصد جوانه زند ولی در این پتانسیل تاج خروس خوابیده جوانه نزد که نشان دهنده تحمل بالاتر تنش خشکی توسط این گونه بود. با توجه به داده های به دست آمده هر دو گونه می توانند در اقلیم های نیمه گرم و گرم جوانه زنند. تحمل هر دو گونه نسبت به تنش خشکی بالا بود اما تاج خروس خزنده تحمل بالاتری داشته و بنابراین پتانسیل تهاجم بیشتری به مناطق خشک دارد.