رسوب شناسی و ژئوشیمی توفا و ارتباط آنها با هیدروشیمی چشمه ها به همراه مثالی از توفای آبگرم کلات- شرق حوضه کپه داغ

رسوبات توفا کربنات های غیردریایی حاصل از چشمه های آب شیرین با عمق کم، درجه حرارت کم تا سرد و وضعیت جریانی عمدتا کم انرژی و توفاهای ناحیه آبگرم یکی از نمونه های تیپیک این گونه رسوبات هستند. مطالعات صحرایی و میکروسکوپی به شناسایی هفت رخساره سنگی آتوکتونوس و آلوکتونوس منجر شده است. حضور پوشش های تقریبا متراکم گیاهی در حاشیه مسیر آب، افزایش مصرف گاز دی اکسید کربن محلول در آب و فراهم شدن وضعیت شیمیایی در اثر تلاطم، از عوامل موثر در ته نشست توفاها بوده است. براساس غلظت یون های محلول، تیپ آب چشمه های منطقه آبگرم از نوع Ca- Mg- HCO3 تشخیص داده شده است و باتوجه به نسبت های یونی آب های این منطقه با منشا اولیه جوی از سنگ آهک های دولومیتی و تبخیری های سازندهای مزدوران و شوریجه تاثیر پذیرفته اند. غلظت زیاد این یون ها به به دام افتادن رسوبات کربناته در بین رشته های جلبکی منجر شده که یکی از انواع ته نشست های فعال و درحال تشکیل توفا در ناحیه مدنظر است. حضور گونه های فسیلی گاستروپود وضعیت آب وهوایی مرطوب در زمان تشکیل این رسوبات را نشان می دهد؛ به طوری که در دوره های بعدی، کاهش بارندگی و افزایش دما و تبخیر، به مرگ دوگونه گاستروپود Melanopsis praemorsa) و Galbatruncatula) در این منطقه منجر شده است. آنالیز ایزوتوپ های اکسیژن و کربن نیز تاثیر آب های جوی و سنگ های کربناته حاوی آب سازند مزدوران را در ترکیب ایزوتوپی توفاهای ناحیه آبگرم تایید می کند.