بررسی امکان تحقق قبض با ثبت سند رسمی

یکی از شرایط وقف که پیدایش این نهاد نیز منوط به تحقق آن است و مورد پذیرش فقیهان قرار گرفته، قبض مال موقوفه توسط موقوف علیهم یا نماینده آنهاست. قانو نگذار نیز بدین مطلب در ماده 59 قانون مدنی تصریح نموده است. حال پرسش این است که آیا ثبت موقوفه در دفاتر اسناد رسمی، می تواند شرط مزبور را محقق سازد؟ پاسخ به این پرسش، وابسته به تبیین «ماهیت قبض » است. از منظر فقیهان، قبض، دارای مفهوم واحدی نیست و بسته به منقول یا غیرمنقول بودن مال موقوفه، معنای متفاوتی خواهد داشت. قبض مال غیرمنقول، ب ه معنی تخلیه و فارغ نمودن از اشتغال قبلی، و قبض مال منقول، به معنی در اختیار قرار دادن آن مال است. بنابراین، در قبض مال غیرمنقول، واقف، باید موقوفه را تخلیه نماید و موانع موجود در این مسیر را مرتفع سازد. تحقق قبض مال منقول نیز به آن است که مال در اختیار موقوف علیهم یا نماینده قانونی آنان قرار گیرد. بر این بنیاد، ثبت مال موقوفه در دفاتر ثبت اسناد رسمی، ارتباطی به قبض ندارد و موجب تحقق آن نمی شود.