بررسی تاثیر نوبت های کاری شبانه بر پردازش اطلاعات و هوشیاری در کارکنان اتاق های کنترل صنایع پتروشیمی

شب کاری با مشکلات زیادی از قبیل محرومیت از خواب، خواب آلودگی، کاهش عملکردهای شناختی و پردازش اطلاعات، افزایش خطای انسانی و خستگی در ارتباط است.برنامه های نوبت کاری متفاوتی در صنایع پتروشیمی مورد استفاده قرار می گیرد که انتخاب وبرنامه ریزی مناسب آنها یکی از مهمترین راهکارهای ارگونومیک در جهت کاهش اثرات سوء ناشی از نوبت کاری محسوب می شود. هدف از این مطالعه بررسی ومقایسه تاثیر نوبت های شبانه چرخشی بر پردازش اطلاعات و هوشیاری در دو نظام نویت کاری مختلف است.
مطالعه حاضر به روش توصیفی- تحلیلی در میان 60 نفر از کارکنان اتاق های کنترل صنایع پتروشیمی با دو الگوی نوبت کاری متفاوت شامل الگوی7 شب متوالی (ا7N) و 4 شب متوالی (4N) به انجام رسید است. در ابتدا و انتهای هر نوبت برای ارزیابی عملکزدهای اجرایی از آزمون های n-back، عملکرد پیوسته و زمان عکس العمل ساده و همچنین با فواصل دو ساعته از شاخص KSS برای ارزیابی هوشیاری استفاده شد.
در هر دو الگو به طور معنی داری دقت و سرعت حافظه کاری و هوشیاری کاهش و زمان عکس العمل و خطاهای توجه در انتهای شیفت افزایش یافت(001/0>P). افزایش توالی نوبت های شبانه به طور معنی داری باعث کاهش زمان عکس العمل(01/0>P). و خطاهای ارتکابی در آزمون توجه(001/0>P). شد.
به طور کلی کارکردهای اجرایی و هوشیاری در انتهای شیفت های چرخشی به طورمعنی دار کاهش یافت ، از طرفی در چرخش سریع(4شب متوالی) سرعت ودقت پردازش اطلاعات توسط انسان کمتر از چرخش کند(7 شب متوالی) بود که ناشی از تطابق پذیری بیشتر افراد در چرخش های آهسته تر است بنابراین افزایش شب های پی در پی در سیستم های نوبتی چرخشی در اپراتورهای اتاق کنترل صنایع پتروشیمی می تواند منجر به بهبود عملکرد و افزایش هوشیاری شده و به ارتقاءایمنی کمک کند.