تعیین مقادیر نرمال ویتامین D بر اساس هورمون پاراتیروئید و تغییرات تراکم معدنی استخوان

هورمون پاراتیرویید مهمترین عامل هموستاز کلسیم در بدن است. کمبود ویتامین D منجر به هایپر پاراتیروییدیسم ثانویه شده و حتی موارد خفیف کمبود ویتامین D نیز منجر به افزایش جذب کلسیم از استخوان و کاهش توده استخوانی می گردد. در این مطالعه از طریق بررسی ارتباط هورمون پاراتیرویید با میزان تراکم معدنی استخوان و ویتامین D سعی شده تا محدوده طبیعی هورمون پاراتیرویید و ویتامینD برمبنای تغییرات بیولوژیک استخوان تعیین گردد. جمعیت مورد مطالعه مردان و زنان 20 تا 69 سال ساکن شهر تهران بودند که در طرح پیشگیری، تشخیص و درمان استئوپوروز بین سالهای 1379 تا 1382 مورد مطالعه قرار گرفتند. معیارهای خروج از مطالعه ابتلا به بیماری های آرتریت روماتویید، کم کاری یا پرکاری تیرویید، پاراتیرویید و آدرنال، دیابت قندی، نارسایی کلیه، نارسایی پیشرفته کبدی و هر نوع سرطان بود. در مجموع 830 نفر با سه بار پیگیری حضوری و تلفنی در این طرح شرکت نمودند. 1/75 درصد از افراد دعوت شده با این طرح همکاری نمودند. مقادیر سرمی ویتامین D و هورمون پاراتیرویید در دهه های مختلف سنی اختلاف معنی داری را نشان می داد (p=0.001). سن، جنس و هورمون پاراتیرویید در تغییرات ویتامین D نقش داشتند. محدوده هورمون پاراتیرویید در افراد استئوپوروتیک با حدود اطمینان 95 درصد بین 38-7/29 پیکوگرم در لیتر بود. همچنین این محدوده در افراد غیر استئوپوروتیک بین 24.33-30.2 پیکوگرم در لیتر بود. این بررسی نشان می دهد مقادیر زیر 18 نانومول در لیتر به عنوان کمبود شدید ویتامین D تلقی می شود. مقادیر 23 -18 نانومول در لیتر کمبود متوسط و مقادیر 36- 23 نانومول در لیتر کمبود خفیف ویتامین D خواهد بود. بنابراین مقادیر بالاتر از 36 نانومول بر لیتر به عنوان مقادیر طبیعی ویتامین D تلقی می شود. در مجموع به نظر می رسد محدوده هایی از ویتامین D که باعث تغییرات معنی داری در هورمون پاراتیرویید می شوند با تغییرات بیولوژیک استخوان همراهی بیشتری دارند تا محدوده هایی که براساس صدک های توزیع ویتامین D در جامعه تعیین می شوند.