بررسی کیفیت ارایه مراقبت های توانبخشی معنوی در سالمندان بستری در بخش های روانی بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی تهران

بررسی های جهانی نشان می دهد که جمعیت سالمندی به علت ارتقای سطح بهداشت و کیفیت زندگی در حال افزایش است. لذا در بسیاری از کشورها از جمله آمریکا و انگلیس که طب و پرستاری سالمندی شناخته شده است تحقیقاتی در رابطه با نیازهای جسمی و روانی آنان به خصوص کیفیت توجه به نیازهای معنوی پیران در ایجاد امیدبخشی و آسان سازی زندگی آنها صورت گرفته است. در ایران نیز همیشه مراقبت های مبتنی بر اصول اعتقادی در کنار طب کلاسیک به دلیل نقش جنبه های معنوی توجه به سالمندان به عنوان انسان هایی کامل و واصل به حقایق و عارف به دقایق که مسوولیت راهبری طالبان و سالکان راه حقیقت را به عهده داشته و دارند مورد توجه خاص بوده و عدم توجه به آن در هر زمانی زوال اجتماعی دردناکی را به همراه داشته است. هدف از این تحقیق، تعیین کیفیت ارایه مراقبت های توانبخشی معنوی در سالمندان بستری در بخش های روانی دانشگاه علوم پزشکی تهران است.
این تحقیق یک مطالعه توصیفی است که در سال 1381 با تعداد 54 نمونه در بخش های روانی دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام گرفته است. ابزار گردآوری اطلاعات، یک چک لیست بود که با استفاده از مطالعه کتابخانه ای و فرم تعدیل یافته ابزار استاندارد کوآل پکس در سه بخش تنظیم شده بود. در نهایت اطلاعات جمع آوری شده با کمک نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج تحقیق در ارتباط با میزان رفتارهای ناشی از احترام به عقاید و اعمال مذهبی سالمندان نشان داد که فراوانی نسبی این رفتار فقط 34 درصد بوده و از این میزان کار انجام شده بیشترین درصد(45 درصد) در حد متوسط بود. نتیجه نهایی در ارتباط با میزان فراوانی نسبی تدارک امکانات و وسایل لازم جهت ادا ‎‍ی فرایض نیز، 41 درصد بوده و از این میزان کار انجام شده بیشترین درصد (53 درصد) در حد خوب بوده است. همچنین یافته ها در ارتباط با کمک به فرد سالمند در ادای فرایض، فروانی نسبی 62 درصد را نشان داد و از این میزان کار انجام شده بیشترین درصد (57 درصد) در حد خوب بوده است. در نهایت، در رابطه با هدف کلی پژوهش، نتایج نشان داد که بیشترین درصد (50 درصد) در ارایه مراقبت های توانبخشی معنوی خوب و 6 درصد عالی بوده است، که نتیجه ای در حد مطلوب و قابل قبول است ولی تا رسیدن به سطح عالی که هدف نهایی سیستم درمانی در یک نظام اسلامی است فاصله زیادی وجود دارد. با توجه به این که بازتوانی همه جانبه این گروه سنی به خصوص بازتوانی معنوی (که نیازی به تکنولوژی خاصی نداشته، هزینه ای برای بیمار و خانواده او ایجاد نمی کند و ضمن ایجاد آرامش جسمی و روانی جهت بیمار عاملی فرهنگ ساز و مستحکم کننده در روابط بین فردی است) لازم است این مراقبت ها به صورت فراگیر و همه جانبه در سالمندان مورد توجه قرار گیرد.