امکان سنجی مناطق مستعد استحصال آب باران با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی در محیط GIS (مطالعه موردی: حوضه خسروآباد شهرستان سنقر)

تامین آب مورد نیاز مردم در مناطق خشک و نیمه خشک جهان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بنابراین شناسایی محل های مناسب جهت احداث سیستم های جمع آوری آب باران یک گام مهم در راستای به حداکثر رساندن آب قابل دسترس برای کشاورزی و دیگر مصارف محسوب می شود. هدف از انجام این پژوهش شناسایی مناطق مستعد جمع آوری و نفوذ آب باران به منظور احیاء منابع آب و تقویت پوشش گیاهی و استفاده در اکوسیستم های مختلف حوضه آبخیز خسروآباد با استفاده از روش تصمیم گیری سلسله مراتبی بر پایه تحلیل های مکانی در محیط GIS می باشد. در این تحقیق عوامل تاثیرگذار بر نفوذ و ذخیره آب باران در پروفیل خاک در حوضه آبخیز خسروآباد شهرستان سنقر مشخص شده و وارد فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) گردید. شاخص های انتخاب شده با استفاده از پرسش نامه و توسط نظرات کارشناسان، اساتید و صاحب نظران مجرب به روش گروهی طی فرآیند مهندسی ارزش و به روش انفرادی و مقایسه دو به دو ارزش گذاری شد. سپس ضرائب اهمیت آن ها تعیین و جداول مقایسات زوجی تکمیل گردید. جداول تکمیل شده نیز به روش بردار ویژه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. در این راستا وزن معیارهای هفت گانه پوشش گیاهی، شیب، بارندگی، کاربری اراضی، گروه های هیدرولوژیک، طبقات ارتفاعی و فرسایش با استفاده از نرم افزار MATLABR2009a محاسبه و لایه های مورد نیاز در محیطArc GIS10.3 تهیه گردید. سپس با استفاده از روش شکست های طبیعی در محیط GIS به پنچ سطح بسیار مناسب، مناسب، متوسط، نامناسب و بسیار نامناسب تقسیم شد. از 67/1855 هکتار مساحت کل حوضه آبخیز مد نظر، 06/862 هکتار در مجموع از سطح حوضه دارای پتانسیل مناسب و بسیار مناسب برای جمع آوری آب باران و 04/259 هکتار از سطح حوضه دارای پتانسیل نامناسب و بسیار نامناسب برای هدف مذکور هستند که در واقع نشان دهنده ظرفیت بسیار بالای این حوضه جهت ذخیره و جمع آوری آب باران است. نتایج این تحقیق نشان داد علاوه بر عامل بارندگی که جزء عوامل اصلی می باشد، دو عامل شیب و خصوصیات خاک از لحاظ گروه های هیدرولوژیک خاک به عنوان دیگر عوامل اصلی به منظور جمع آوری آب باران از بقیه فاکتورها امتیاز و تاثیر بیشتری دارند.