عرفان عبرانی و یهودی

نوشته پیش رو بخشی از کتاب عرفان در ادیان جهان، اثر سیدنی اسپنسر، کشیش و نویسنده مهم کلیسای یونیترین است؛ این کتاب آخرین کار او در زمینه عرفان است که به شیوه ای کاملا علمی نگاشته شده و نه فقط برای متخصصان قابل استفاده است بلکه برای غیرمتخصصان هم راه گشاست. این کتاب بدون هیچ گونه تعصب و پیش داوری و با فهمی همدلانه درباره سنت عرفان شرقی و همه جنبه های عرفان غربی نگاشته شده است. اسپنسر با مطالعه ادیان ابتدایی به این نکته رسیده است که در سرشت آگاهی دینی نوعی تمایل ذاتی به عرفان وجود دارد و تاریخ عرفان در نخستین تجلیاتش برآمده از ادیان شرق یعنی آیین هندو، آیین مهایانه بودایی و آیین دائو بوده و از طریق عرفان یونانی و جنبش های هرمسی به فلوطین و فیلون رسیده که عرفان هلنی و یهودی را با آیین مسیحیت تلفیق کرده اند. او درباره این پرسش ها که آیا عهد قدیم هم نشان دهنده فهم تجربه عرفانی است بیان می کند که عرفان در عهد قدیم جایگاه عرفان در آیین هایی چون هندو، بودا و دائو را نداشته و جذبه پیامبران معادل روشنگری عرفانی است. اسپنسر در این بخش از کتاب به توضیح عرفان در عهد عتیق می پردازد و بیان می کند که در «تجربه مبتنی بر جذبه»، که یقینا در میان عبرانیان اولیه متعلق به سنت نبوی بوده است، موانع و حجاب ها میان آدمی و خدا برچیده می شود و روح یهوه بر پیامبران نازل شده و از طریق ایشان با قوم خود سخن می گوید. او همچنین بیان می کند که عرفان یهود را می توان در عرفان مرکبه، کتاب اخنوخ و سفر یشیرا یافت