اثر حفاظتی گلسنگ در حفظ رطوبت و تعدیل نوسانات دمایی خاک مستعد فرسایش بادی

فرسایش خاک از جمله فرآیندهای تخریبی مناطق خشک و نیمه خشک است که بیابان زایی را در بخش بزرگی از منطقه در پی دارد. حضور پوسته های زیستی از جمله گلسنگ ها در مراتعی که خاک آن به طور بالقوه از توان بالایی برای فرسایش بادی برخوردار است، به دلیل کاهش فرسایش اهمیت دارد؛ بنابراین، در تحقیق حاضر تاثیرگذاری گلسنگ ها بر دو عامل موثر بر فرسایش یعنی رطوبت و درجه حرارت خاک در فصول مختلف بررسی شده است. به این منظور رطوبت خاک دارای گلسنگ و بدون گلسنگ در چهار بازه ی زمانی با استفاده از رطوبت سنج (TDR) اندازه گیری شد و درجه حرارت خاک دارای گلسنگ و بدون گلسنگ در سه فصل مختلف با استفاده از دماسنج تکمه ای. نتایج به دست آمده از مدل خطی ترکیبی عمومی و آزمون توکی با استفاده از نرم افزار R، نشان داد که از بین عوامل تیمار و فصل، فصل مهم ترین عامل موثر بر رطوبت خاک است. میزان رطوبت خاک دارای گلسنگ و خاک لخت در فصل زمستان تفاوت چندانی با هم نداشت، اما در طول فصل بهار و تابستان میزان رطوبت گلسنگ از خاک لخت بیشتر بود. همچنین نوسان دمایی گلسنگ (4- 23 درجه ی سانتی گراد) در دو فصل بهار و تابستان کمتر از خاک لخت (5/3 – 35 درجه ی سانتی گراد) است و در آخر زمستان بین دو تیمار تفاوت معنی داری مشاهده نمی شود. از نتایج این تحقیق می توان در تحلیل چگونگی نقش گلسنگ ها در حفظ رطوبت و درجه حرارت خاک استفاده کرد.