ارزیابی شیوه های ایجاد محرمیت در سه نظام پیمون بزرگ ، کوچک و خرده پیمون در پیکره بندی مسکن ایرانی- اسلامی با استفاده از تکنیک نحو فضا

پیرنیا طبقه بندی شکلی خانه را در سه نظام فضایی پیمون بزرگ، کوچک و خرده پیمون تقسیم کرده است که مبنای آن، مقیاس فضایی و تعداد و نحوه چیدمان فضاهای مختلف موجود در خانه ها است. علیرغم معرفی اسمی این الگوها در معماری اسلامی،  تحقیق خاصی در ارتباط با ویژگی های فضایی و الگوهای حاکم بر آنها صورت نگرفته است. پژوهش حاضر ضمن معرفی مفهوم محرمیت به عنوان یک اصل در معماری اسلامی، به تحلیل ساختار فضایی سه نظام فضایی و نحوه پاسخگوییشان به این اصل پرداخته است. برای این منظور از روش نحو فضا استفاده شده و پس از معرفی عوامل معماری پدیدآورنده محرمیت در فضا، شاخص های نحوی که برای تحلیل و سنجش عوامل مذکور کاربرد دارند، تبیین گردیده است. سپس با انتخاب شش نمونه خانه سنتی از مجموع سه پیمون مورد نظر در دو شهر کاشان و اصفهان، موارد یاد شده مورد سنجش قرار گرفت. روش مورد استفاده کمی و شیوه تحلیل داده ها توصیفی و تحلیلی و نیز فرایند علی است. ابزار گردآوری و تحلیل داده ها نمودارهای توجیهی، روابط ریاضی نحو فضا و نرم افزار Depthmap می باشد که هر شاخص با ابزار خاص خود مورد تحلیل قرار می گیرد. نتایج نشان می دهد که محرمیت به عنوان یک اصل در هر سه نظام خانه وجود داشته و همواره مورد توجه سازندگان آنها بوده است اما نحوه نمودپذیریش در سه نظام فضایی تفاوت هایی با یکدیگر دارد. مقایسه ساختار فضایی خانه ها در پاسخگویی به موضوع محرمیت نشان داد، در شاخص هایی چون درونگرایی، حریم، سلسله مراتب و مکانیابی، خانه های دو شهر رفتار مشابهی دارند اما در شاخص نهی اشرافیت و سلسله مراتب ورود از بیرون به داخل خانه تفاوت هایی  مشاهده می شود.