بازخوانی روابط معنایی واژه «العالمین» براساس روش تحلیل مولفه ای

منابع لغوی و تفسیری، واژه «العالمین» را دارای دو معنا دانسته اند: «جهانیان»، یعنی آفریدگان یا ساکنان جهان؛ و «جهان ها»، یعنی جایی که آفریدگان در آن اقامت دارند. در مورد این واژه سوالاتی وجود دارد که پاسخ های درخوری نیافته است. مثلا اینکه چرا ماده ای از ریشه «علم»، برای معنای «جهانیان» یا «جهان ها» به کار رفته است. لغویان مسلمان واژه «العالمین» را عربی، و قرآن پژوهان غربی آن را عبری یا سریانی دانسته اند، اما هیچ کدام تفسیر روشنی برای معنای آن ارائه نکرده اند. روش این مطالعه، تحلیل واژه براساس مولفه های معنایی است؛ نخست، «العالمین» براساس مولفه های آن در فرهنگ های عربی و غیرعربی به مثابه معنا شناسی تاریخی (درزمانی) تحلیل شده و سپس این کار به عنوان معنا شناسی همزمانی در بافت قرآنی پیش رفته است. در پایان میان این دو روش مقایسه شده تا روشن شود آیا نتیجه تحلیل درزمانی درباره «العالمین» با تحلیل همزمانی همخوانی دارد. براساس نتیجه تحقیق، واژه «العالمین» در اصل با زبان های سبایی و فینیقی، و نیز עלם در آرامی و ܥܠܡ در سریانی ارتباط دارد و در زبان عربی به واژه «غلام» نزدیک است. در تالیفات ربانیان، کاربرد آن برای عصر و دوره و جهان رایج شده و مولفه های زمانی-مکانی آن تشدید شده است. بهترین معنا برای واژه در بسیاری از آیات قرآن «انسان ها»، گاهی «جوان ها» (پسران)، و در برخی آیات «آفریدگان» یا «جهان هستی» است. همچنین، برخلاف اقوال لغویان و مفسران، تطور تاریخی واژه از مولفه فاعلی به سوی مولفه های زمانی-مکانی بوده است.