اثر اسید جاسمونیک بر راندمان و ترکیب شیمیایی اسانس دو نژاد بومی ریحان ایرانی (Ocimum basilicum) تحت تنش خشکی

ریحان Ocimum basilicum یک گیاه دارویی است که به طور وسیعی در بعضی کشورها کشت می شود و به صورت تازه و خشک شده برای افزایش عطر و طعم سالاد، سس، ماکارونی، شیرینی و سایر محصولات به کار می رود. در این پژوهش، اثر محلول پاشی اسیدجاسمونیک و کمبود آبیاری بر عملکرد و ترکیبات اسانس دو نژاد بومی ریحان ایرانی مورد بررسی قرار گرفت. تیمارها شامل اسیدجاسمونیک (کنترل، 200 و 400 میکرولیتر) و تنش خشکی (بدون تنش، 30 و 60 درصد ظرفیت زراعی) بود که بر اساس یک طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. ترکیبات اسانس حاصل از قسمت های هوایی توسط GC-FID و GC/MSشناسایی گردید. نتایج نشان داد که سطوح مختلف اسید جاسمونیک و آبیاری اثر معنی داری بر عملکرد و برخی از اجزای اصلی اسانس داشت. بالاترین میزان اسانس با تیمار 400 میکرولیتر اسید جاسمونیک به دست آمد. درصد برخی از ترکیبات شیمیایی اسانس گیاهان، تحت تنش خشکی بالاتر از گیاهان بدون تنش بود. محلول پاشی اسید جاسمونیک به طور قابل توجهی میزان ترکیب متیلچاویکول را افزایش داد، اما میزان ترکیبات جرماکرنD، آلفا-کادینول، دلتا کادینن را کاهش داد. از آنجایی که اسانس ریحان به ویژه ترکیب متیل چاویکول در صنعت داروسازی و عطرسازی کاربرد دارد و دارای خواص درمانی نظیر خاصیت ضدویروسی، ضدباکتریایی و ضداسپاسم می باشد، می توان از الیسیتور اسیدجاسمونیک برای افزایش خصوصیات درمانی ریحان بهره جست و میزان اسانس و ترکیب متیل چاویکول را در گیاه افزایش داد.