ارزیابی اثرات تغییر اقلیم بر خصوصیات هیدرولوژیکی حوزه آبخیز (مطالعه موردی: حوزه آبخیز آجی چای)

بر هم خوردن تعادل سامانه اقلیمی ناشی از انتشار گازهای گلخانه ای بر اهمیت مطالعه اثر تغییر اقلیم بر روی متغیرهای هیدرولوژیکی از جمله رواناب می افزاید. لذا در این پژوهش ابتدا تغییرات ناگهانی و روند متغیرهای هیدرو - اقلیمی با استفاده از رویکرد داده کاوی و داده های ماهانه و سالانه 18 ایستگاه آب سنجی و باران سجی با طول دوره آماری 40 سال (1390-1351) مطالعه شد و در گام دوم، برای مطالعه اثرات تغییر اقلیم بر رواناب حوزه آبخیز، خروجی دمای حداکثر و دمای حداقل و بارش مدل گردش عمومی HadCM3 تحت دو سناریو تغییر اقلیم A2 و  B2با استفاده از  مدل SDSM ریز مقیاس گردیدند. در گام نهایی از پنج مدل داده کاوی و هوشمند شامل M5، M5 Rules، MLP، SVM و ANFIS  جهت مدل سازی بارش - رواناب استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان داد که  متغیرهای اقلیمی در طول 4 دهه گذشته دارای تغییرات ناگهانی و روند بوده و مطالعه اثر تغییر اقلیم و استفاده از سناریوی تغییر اقلیم در منطقه مطالعاتی بر جریان آب رودخانه آجی چای ضروری می باشد. همچنین نتایج نشان داد که دمای حداکثر در طول دوره (2050 -2010) تحت سناریوهای A2 و B2 به ترتیب 04/2 و 40/2 درجه سانتی گراد و طی دوره  (2091-2050) به ترتیب 87/3 و 11/5 درجه سانتی گراد افزایش خواهد یافت. همچنین دمای حداقل سالانه در طول دوره (2050 -2010) تحت سناریوهای A2 و B2 به ترتیب 63/1 و 90/1 درجه سانتی گراد و طی دوره (2091-2050) به ترتیب 76/3 و 00/3 درجه سانتی گراد افزایش خواهد یافت. نتایج پیش بینی بارش ماهانه برای دوره های آتی نیز نشان داد که بارش روند مشخصی نداشته و در بعضی ماه ها افزایش و در بعضی از ماه ها کاهش می یابد. نتایج حاصل از ارزیابی کارایی مدل ها نشان داد که مدل های M5 و شبکه عصبی مصنوعی کمترین خطا را در بین مدل ها داشتند. در حالت کلی نتایج مدل سازی بارش - رواناب نشان داد که هر کدام از مدل های انتخاب شده، دارای عدم قطعیت بوده و در بعضی فصل ها رواناب افزایشی و در بعضی فصل ها کاهشی خواهد بود.