ارزیابی عملکرد شبکه جمع آوری و هدایت آب‏های سطحی با استفاده از مدل هیدرولیکی - هیدرولوژیکی SWMM

مدیریت یکپارچه حوضه های آبخیز، تضمین کننده استفاده بهینه از منابع آب و خاک در اکوسیستم های طبیعی و غیرطبیعی است. برای رسیدن به این هدف، به اطلاعات جامعی از رویکردهای متفاوت مدیریتی و اجرایی و نیز ویژگی های فیزیکی، اقتصادی - اجتماعی و اکولوژیک حوضه های آبخیز نیاز است. در پژوهش حاضر از مدل EPA - SWMM برای شبیه سازی کمی سیلاب ناشی از بارندگی برای منطقه 6 شهرداری تهران استفاده شد. شبیه سازی برای رگبار‏های شش ساعته با دوره بازگشت‏های دو، پنج و 10 ساله و برای مدت 12 ساعت انجام پذیرفت. نتایج شبیه سازی نشان می دهد برخی قسمت‏های شبکه که شامل تعدادی از گره ها و مجاری منتهی به مسیر‏های بحرانی هستند، به دلیل حجم زیاد جریان، توانایی عبور رواناب را در برخی نواحی منطقه 6 تهران در شرایط موجود ندارد. علت اصلی این اتفاق را می توان آب گرفتگی ها، کوچک بودن سطح مقطع مجاری آب رو و همچنین شیب کم در برخی مجاری دانست. در پژوهش حاضر به منظور اعتبارسنجی مدل از آمار پنج واقعه بارندگی استفاده شده و سرعت رواناب محاسبه شد. شاخص‏های کارایی مدل در پژوهش حاضر شامل ناش - ساتکلیف، ریشه مربع خطا و بایاس است. نتایج به دست آمده از واسنجی مدل نشان داد انطباق خوبی بین داده های شبیه سازی شده و مشاهداتی وجود دارد و بیان کننده دقت زیاد مدل برای این منطقه است، به طوری که مقدار ضریب ناش (NS) برای بارندگی ها به ترتیب 88/0، 71/0، 89/0، 74/0 و 77/0 است. در ضمن، مشخص شد علت آب گرفتگی در بعضی کانال ها و مجاری به دلیل نبود ظرفیت کافی مجاری است. همچنین، گاهی با وجود ظرفیت کافی کانال که مدل نیز آن را تایید می‏کند، آب گرفتگی وجود دارد، دلیل آن هم مربوط به انباشت زباله در این کانال هاست. با توجه به نتایج یادشده، می‏توان از این مدل در طراحی های مناسب و ارزیابی سیستم‏های شبکه زهکشی شهری استفاده کرد.