مقایسه آستانه ‏توپوگرافی فرسایش خندقی در کاربری های کشاورزی، مرتع متوسط و مرتع فقیر در منطقه قصرشیرین

فرسایش خندقی، نقش قابل توجهی در تخریب سرزمین به ویژه در مناطق نیمه خشک دارد. از سویی آستانه های توپوگرافی فرسایش خندقی، شدیدا متاثر از تغییر کاربری اراضی و تخریب پوشش گیاهی است. هدف از این تحقیق، مقایسه آستانه های توپوگرافی فرسایش خندقی در سه کاربری کشاورزی، مرتع متوسط و مرتع فقیر در منطقه قصرشیرین استان کرمانشاه بود. روش تحقیق، براساس اندازه‏گیری ویژگی های مهم توپوگرافی و ارزیابی رابطه شیب- مساحت و نیز اندازه گیری پوشش سطح زمین بود. نتایج این تحقیق نشان داد که عرض کف، عرض بالایی، عمق و طول شاخه فرعی خندق‏ها در مرتع متوسط، به طور معنی‏داری کمتر از کاربری های مرتع فقیر و کشاورزی بود. همچنین ارزیابی آستانه توپوگرافی بر اساس رابطه شیب- مساحت بالادست خندق نشان داد که آستانه مساحت حوضه بالادست برای تشکیل خندق در کاربری کشاورزی، مرتع متوسط و فقیر به ترتیب 1300، 1689 و 1233 متر مربع بود که در مرتع متوسط، به طور معنی‏داری به دلیل پوشش گیاهی بیشتر بود. آستانه شیب شروع فرسایش خندقی منطقه مورد مطالعه در کاربری های کشاورزی، مرتع (فقیر و متوسط) به ترتیب یک، سه و سه درصد به دست آمد. سطح اشغال شده توسط خندق در کاربری های کشاورزی، مرتع متوسط و مرتع فقیر به ترتیب 4/12، 1/14 و 6/21 درصد بود. حجم خندق ها در کاربری های مرتع متوسط، به ترتیب 4/3 و 2/2 برابر کمتر از کاربری های کشاورزی و مرتع فقیر بود. بنابراین با تخریب مراتع، به‏ویژه تخریب پوشش گیاهی آن آستانه های توپوگرافی به طور معنی‏داری کاهش یافته که کاهش کیفیت خاک، تشدید فرسایش و پیامدهای ‏زیست‏محیطی آن، از جمله انتشار کربن آلی خاک قابل ملاحظه است.