جنبه های مثبت و منفی مرتع کاری گونه های بومی و غیربومی آتریپلکس (Atriplex)

وضعیت موجود کمبود علوفه، طی دوره های سخت خشکسالی حاکم بر عرصه های مرتعی، تداعی کننده این موضوع است که باید جهت تامین بخشی از علوفه دام از طریق علوفه های کم رایج و کم آب بر و مقاوم به شوری و خشکی، راهکار خردمندانه ای اندیشیده شود. در این راستا، انتخاب گیاهان علوفه ای بوته ای برای زمین های شور و مرتعکاری گونه های غیربومی آتریپلکس در برنامه احیاء مراتع خشک و بیابانی، از چند دهه قبل، به عنوان سیستم سودمندی برای تولید علوفه در نظر گرفته شده و اخیرا نیز مورد توجه قرار گرفته است. در ارتباط با موفقیت مرتعکاری های ذکر شده، آمار گمراه کننده ای ارائه گردیده و همواره نظرات متفاوتی در خصوص ادامه یا توقف آتریپلکس کاری، مطرح بوده است. از این رو در پژوهش حاضر، جنبه های مختلف اقلیمی و اکولوژیکی کاشت گونه های غیربومی و بومی آتریپلکس (Atriplex)، مورد بررسی قرار گرفته است. با استناد به جنبه های مثبت و منفی مرتعکاری گونه های غیربومی آتریپلکس طی چند دهه گذشته، لزوم توجه به گونه های بومی آتریپلکس در مرتعکاری ها، جهت تامین کمبود علوفه، بیشتر نمایان می شود. مهم ترین مزیت گونه های بومی، تجدید حیات طبیعی و آسان آن در عرصه های طبیعی است که این موضوع با توجه به هزینه های بالای بوته کاری، از نظر اقتصادی و اکولوژیکی، بسیار با اهمیت می باشد. در این ارتباط، گونه Atriplex verrucifera یکی از گونه های بومی آتریپلکس است که در سطح وسیعی از شوره زارهای حاشیه دریاچه ارومیه، گسترش دارد و چراگاه های بسیار مطلوبی را برای چرای دام های اهلی و تامین علوفه، تشکیل می دهد. مقدار تولید آن در شرایط خشکسالی سخت یک دهه گذشته و به تبع آن پس روی آب دریاچه ارومیه، 220 تا 250 کیلوگرم علوفه خشک در هکتار، برآورد شده است که با افزایش سطح تراز آبی و طی دوران ترسالی، این مقدار به بیش از 500 کیلوگرم علوفه خشک در هکتار، خواهد رسید.