بررسی عوامل موثر بر تعامل بین بازرسان بهداشت محیط و متصدیان مراکز تهیه، توزیع و عرضه مواد غذایی در استان یزد : مطالعه کیفی

یکی از مواردی که بر سلامت افراد جامعه اثر می گذارد وضعیت بهداشتی مراکز تهیه، توزیع و عرضه مواد غذایی می باشد. نظارت و کنترل این مراکز از مسولیت های بازرسان بهداشت محیط می باشد. با توجه به اهمیت تعامل بین بازرسان بهداشت محیط و متصدیان مراکز تهیه، توزیع و عرضه مواد غذایی و تاثیر آن بر روی اجرای قوانین و دستورات بهداشتی از سوی متصدی هدف اصلی از مطالعه حاضر شناسایی عوامل موثر بر تعامل بین بازرسان بهداشت محیط و متصدیان مراکز تهیه، توزیع و عرضه مواد غذایی و همچنین شناسایی نقاط ضعف و قوت سیستم و روش بازرسی بهداشت محیط از دیدگاه بازرسان و متصدیان می باشد.

این مطالعه یک مطالعه کاربردی، و به روش کیفی از نوع تحلیل محتوای کیفی متعارف انجام شده است. مشارکت کنندگان شامل هشت نفر از کارشناسان بهداشت محیط و شش نفر از متصدیان مراکز تهیه، توزیع و عرضه مواد غذایی بودند، ملاک انتخاب نمونه ها نمونه های غنی از اطلاعات بود که بر اساس نمونه گیری مبتنی بر هدف انتخاب شدند. ملاک مورد نظر برای تعیین تعداد نمونه ها نیز در این پژوهش اشباع تئوریک محقق بوده است. داده ها نیز با استفاده از مصاحبه های فردی نیمه ساختار یافته جمع آوری شده است. مصاحبه ها ضبط و سپس بازنویسی شده و با استفاده از نرم افزار Maxqda10 تجزیه و تحلیل شدند و کدها، زیر طبقات و طبقات شناسایی شدند و سپس برای هر کدام از 24 زیر طبقه استخراج شده تفسیر جداگانه نوشته شد.  همچنین جهت ارزیابی کدها، زیر طبقات و طبقات استخراج شده از معیار های دنزین و لینکن شامل اعتبار، انتقال پذیری، اعتماد و تاییدپذیری استفاده شد.

پس از تحلیل داده ها در این پژوهش، 338 کد اولیه استخراج شد که پس از تجزیه و تحلیل کدهای استخراج شده، کدها در شش طبقه اصلی و 24 زیر طبقه قرار گرفت. طبقات اصلی عبارتند از عوامل مربوط به آموزش، تمرکز سیستم نظارت، اقدامات قانونی، روش بازرسی، پذیرش قوانین از سوی متصدی، توجه بازرس به شرایط متصدی و جغرافیایی.

نظرات مطرح شده در مصاحبه ها از سوی دو گروه بازرسان و متصدیان نقاط اشتراک فراوانی دارد. این اشتراک نظر بین بازرسان و متصدیان می تواند زمینه های تعامل بین بازرسان و متصدیان را به خوبی فراهم کند. با توجه به نظرات مطرح شده لزوم اصلاح برخی روش ها و رویکردها در بازرسی بهداشتی از مراکز تهیه، توزیع و عرضه مواد غذایی، عدم تمرکز کامل و یک جانبه بر روی ابزارهای قانونی برای تغییر رفتار متصدیان و توجه به اجرای روش های آموزشی مشارکتی که تا به امروز کمتر مورد توجه قرار گرفته اند برای افزایش همکاری متصدیان ضروری و مورد توافق هر دو گروه از مصاحبه شوندگان می باشد. همچنین ورود شرکت های خود اظهاری بهداشتی به حیطه بازرسی بهداشت محیط و نتیجه بخش بودن آن از مسایل مهمی بود که در این مطالعه از سوی بازرسان و متصدیان با شک و تردید به آن نگریسته شد لذا باید در مورد اجرای آن بررسی بیشتری صورت گیرد .