تبیین موقعیت استراتژیک محور شرقی جمهوری اسلامی ایران با استفاده از ماتریس های ارزیابی عوامل داخلی (IFE) و ارزیابی و عوامل خارجی (EFE) با تاکید بر مناطق مرزی

محور شرقی جمهوری اسلامی ایران منطقه ای است که در مجاورت مرز و همجواری با کشورهای همسایه نظیر افغانستان و پاکستان قرار گرفته است. مناطق مرزی به دلیل ویژگی های خاصی چون مجاورت با دو محیط داخلی و خارجی، ترکیب قومی و مذهبی خاص، وجود مبادلات و پیوندهای فضایی دو سوی مرز، صدور بحران از کشورهای مجاورو... در معرض آسیب ها و تهدیدهای مختلفی قرار دارند که خاص این مناطق هستند و شناسایی آن ها در برنامه ریزی و مدیریت این مناطق تاثیر شایانی دارد. بنیان پژوهش حاضر، شناسایی مهم ترین مسائل و مشکلات مرزی محور شرق جمهوری اسلامی ایران و شناسایی مهم ترین قابلیت ها و تنگناهای موجود  به منظور اطلاع رسانی و حساس سازی مردم و مسئولان است. برای نیل به این هدف از شیوه انجام پژوهش توصیفی تحلیلی استفاده شده و جمع آوری و بررسی اسناد بالادستی، بررسی منابع کتابخانه ای و پایگاه های آماری و اطلاعاتی رسمی و مصاحبه با افراد خبره صورت گرفته است. همچنین به منظور تحلیل محیط از تکنیک SWOT استفاده شده و  نقاط قوت (Strengths)، نقاط ضعف (Weaknesses)، فرصت ها (Opportunities) و تهدیدها (Treats)  شناسایی شده است. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد ضعف زیرساخت ها، کمبود منابع آب و بروز پدیده خشکسالی، دوری از مرکز، تراکم پایین جمعیت، قرار گرفتن در مسیرترانزیت مواد مخدر، ضعف بنیه اقتصادی مرزنشینان، خطر تهاجم فرهنگی، اختلاف مذهب و قومیت ساکنان مرز با نواحی مرکزی محور شرق و کشور، تهدید بالقوه حضور آمریکا در همسایگی کشور، ضعف عملکرد بازارچه های مرزی منطقه و ضعف در برقراری روابط تجاری و سیاسی مناسب با کشور همسایه مهم ترین مشکلات مرزی محور شرق هستند. همچنین نتایج ماتریس های ارزیابی عوامل داخلی، ارزیابی عوامل خارجی و ماتریس چهار خانه ای تبیین موقعیت استراتژیک نشان می دهد این منطقه در خانه شماره I قرار گرفته است که نشان می دهد بایستی استراتژی های محافظه کارانه (نگهداری- حمایت درونی) بیشتر مورد تاکید قرار گیرد. این دسته از استراتژی ها در گروه WO استراتژی های ماتریس SWOT قرار دارند.