به گزینی ژنوتیپ های گردوی ایرانی برای برخی از صفات کمی و کیفی و بررسی تنوع ژنتیکی نمونه های امیدبخش بر اساس نشانگر ISSR

در این پژوهش، 119 ژنوتیپ گردوی ایرانی در سال 1393 و 1394 از مناطق مختلف غرب کشور جمع آوری شده بودند، بر اساس صفات مربوط به خشک میوه در آزمایشگاه گروه علوم باغبانی دانشگاه ایلام مورد ارزیابی قرار گرفتند. ارزیابی اولیه ژنوتیپ های گردو نشان داد که تنوع بالایی در صفات اندازه گیری شده مرتبط با خشک میوه و مغز وجود دارد. در بین صفات خشک میوه، چروکیدگی مغز دارای بیشترین مقدار ضریب تنوع (02/114 درصد) بود، در حالی که کمترین ضریب تنوع مربوط به قطر خشک میوه (68/8 درصد) بود. در بین ژنوتیپ های گردو، وزن خشک میوه و مغز به ترتیب از 7 تا 8/19 گرم و 8/2 تا 20/9 گرم متغیر بود. بر اساس ارزیابی اولیه، از بین 119 ژنوتیپ مورد بررسی، 30 ژنوتیپ برتر که دارای صفات مطلوبی در ویژگی های خشک میوه و مغز مانند وزن خشک میوه و مغز، درصد مغز، سهولت جدایی مغز از خشک میوه، گوشتی و توپر بودن مغز بودند، انتخاب شدند و سپس تنوع ژنتیکی بین آن ها با استفاده از 10 آغازگر ISSR بررسی و تنوع قابل توجهی مشاهده گردید. آغازگرهای ISSR در مجموع 79 آلل میان ژنوتیپ ها تولید کردند که 77 آلل دارای چندشکلی بودند. اندازه قطعات تکثیر شده در محدوه 200 تا 1700 جفت باز قرار داشت. تعداد آلل مشاهده شده برای هر مکان در دامنه سه (HB10) تا 13 آلل (UBC-807) با میانگین 77/7 آلل برای هر مکان به دست آمد. شاخص محتوی چندشکلی (PIC)برایمکانUBC-807  دارای بیشترین مقدار (82/0) و برای مکان HB10 دارای کمترین مقدار (51/0) بود و میانگین آن در همه مکان های ISSR برابر با75/0 بود. دامنه تشابه ژنتیکی میان ژنوتیپ ها از 31/0 تا 85/0 متغیر بود. تجزیه خوشه ایبا استفاده از داده های ISSR به روشUPGMA ، ژنوتیپ ها را در فاصله ژنتیکی 58/0، به هفت گروه اصلی تقسیم کرد. نتایج کلی این تحقیق نشان داد برخی از این ژنوتیپ ها (16، 4، 24، 26، 11 و 17) دارای صفات مطلوبی در خشک میوه و مغز هستند که می توانند از طریق روش های رویشی تکثیر و به صورت تجاری کشت شوند و یا در اصلاح سنتی گردو و مطالعات پیشرفته بیوتکنولوژی برای دستیابی به نتاج بهتر مورد استفاده قرار گیرند.