بررسی تغییرات روابط آبی، تنظیم اسمزی و سبزمانی ژنوتیپ های مختلف سورگوم در تنش خشکی پس از گلدهی

به منظور بررسی اثر تنش خشکی پس از گلدهی بر روابط آبی، تنظیم اسمزی و سبزمانی ژنوتیپ های سورگوم و ارتباط آن ها با عملکرد دانه، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج در سال 1394 به اجرا درآمد. عامل اصلی سه تیمار آبی شامل شاهد (آبیاری پس از 60 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A) ، تنش ملایم (آبیاری معمول تا زمان 50% گلدهی و پس از آن، اعمال آبیاری پس از 120 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A)، تنش شدید (آبیاری معمول تا زمان 50% گلدهی و قطع کامل آبیاری پس از آن) بود و پنج ژنوتیپ سورگوم (کیمیا، سپیده، KGS15، KGS23 و KGS32) به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نمونه برداری ها در زمان 14، 21 و 28 روز پس از گلدهی صورت گرفت. نتایج نشان داد که تنش خشکی سبب کاهش معنی دار محتوای نسبی آب برگ، افزایش دمای کانوپی و میزان تنظیم اسمزی در ژنوتیپ های مورد بررسی شد. ژنوتیپ های کیمیا و KGS23 براساس عملکرد دانه، شاخص های تحمل به خشکی، محتوای نسبی آب برگ و تنظیم اسمزی به عنوان متحمل ترین ژنوتیپ ها به تنش خشکی آخر فصل شناخته شدند. علاوه بر آن، ژنوتیپ KGS23 قابلیت سبزمانی بالاتری نیز از خود نشان داد. نتایج بررسی صفات، همبستگی مثبت و معنی داری (در سطح احتمال یک درصد) بین عملکرد دانه با محتوای نسبی آب برگ، وزن هزار دانه، میزان کلروفیل و همبستگی منفی و معنی داری (در سطح یک درصد) با دمای کانوپی نشان داد. نتایج این بررسی نشان داد که علاوه بر اهمیت روابط آبی و تنظیم اسمزی، سبزمانی یکی از مهمترین فرآیندهای مرتبط با حفظ عملکرد در شرایط تنش خشکی آخر فصل در ژنوتیپ های متحمل سورگوم می باشد.