اثر سلنیوم بر شاخص های رشد، فیزیولوژیک و بیوشیمیایی گیاه سیر (Allium sativum) در شرایط سمیت کادمیوم

افزایش تحمل گیاهان به تنش های زنده و غیرزنده موضوع قابل بحث و بااهمیتی است. سلنیوم می تواند در کاهش اثرات تنش نقش داشته باشد. به همین منظور، در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه شهید باهنر کرمان در سال 1392، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با دو تیمار، کلرید کادمیوم در دو سطح (0 و10 میلی گرم در کیلوگرم) از طریق خاک و سلنات سدیم دارای سه سطح (0، 500 و 1000 میلی گرم در لیتر) به شکل محلول پاشی برگی، با چهار تکرار انجام شد. نتایج نشان داد، کادمیوم سبب کاهش زیست توده گیاه، رنگیزه های فتوسنتزی، محتوی نسبی رطوبت برگ و افزایش پراکسید هیدروژن، ولی سلنیوم 500 میلی گرم در لیتر، وزن تر و خشک شاخساره، ریشه و سوخ سیر، کلروفیل، کاروتنوئید، محتوی نسبی رطوبت و پراکسیدهیدروژن را به ترتیب افزایش و کاهش داد. سلنیوم 500 میلی گرم در لیتر در شرایط تنش کادمیوم، باعث افزایش طول شاخساره (1/16 درصد)، طول ریشه (19 درصد)، کاهش میزان مالون دی آلدئید (15/3درصد)، و نشت یونی (درصد 14)، پرولین (11 درصد)، قندهای احیاکننده (25 درصد)، افزایش فعالیت آنزیمی سوپراکسید دیسموتاز (22/2درصد)، کاتالاز (41/8 درصد)، آسکوربات پراکسیداز (27 درصد)، گایاکول پراکسیداز (10/1درصد)، پلی فنل اکسیداز (17 درصد) و آنتی اکسیدان های غیرآنزیمی آنتوسیانین (28 درصد) و فلاونوئید جذب 330 نانومتر (21 درصد) در برگ گیاه، نسبت به تیمار کادمیوم گردید. در اغلب موارد، سلنیوم 1000 میلی گرم در لیتر نقش بازدارنده داشت. برطبق نتایج حاصل، سلنیوم 500 میلی گرم در لیتر می تواند در کاهش اثرات مخرب کادمیوم و فعال کردن سیستم دفاعی گیاه سیر در شرایط سمیت کادمیوم نقش داشته باشد.