تحلیل تطبیقی ساختار و مفهوم در آثار نقاشی دفاع مقدس با جنگ جهانی اول

در هنر ادوار مختلف، بیان و مفهوم جنگ و دفاع از سرزمین، هویت و باور دارای بازخوردهایی از ثبت واقعه تا نشان دادن درد آلام ناشی از آن بوده است. در این میان آثار نقاشی به جامانده از هشت سال جنگ ایران و عراق از ویژگی هایی برخوردار است که این مقاله در نظر دارد آن را با آثار جنگ جهانی اول مورد مقایسه قرار دهد. روش تحقیق این مقاله تحلیل تطبیقی است که بر اساس مستندات کتابخانه ای و تصویری از موزه های جنگ گردآوری گردیده است. مطالعه تطبیقی این متن مبتنی بر یافته های نظری آثاری است که ساختار اجرایی آن ها برآمده از دو اندیشه و باور در دو نحله زمانی از دو آبشخور فکری و اعتقادی از مزاحم تا دفاع است که منجر به ساختارهایی ناهمگون در محتوا و اجرا گردیده است. در طول جنگ جهانی اول، نقاشی اکسپرسیونیست شکل گرفت که بیان واقع گرائی مملو از درد و رنج را در خود نهفته داشت. درحالی که در نشانه های تصویری نقاشی دفاع مقدس ایران کمتر به وجه خشونت آمیز و بیان ستیزه جویانه پرداخته شده و بیشتر حالتی آرمانی و اسطوره پرور در آن موج می زند.در این راستا این پرسش های اساسی شکل گرفت که اشتراکات معنادار آثار هنری این دو نحله تاریخی بر چه مبنایی استوار بوده و آیا اصولا قابل تطبیق است؟ تاثیرات وجوه افتراق ساختار فکری و باوری این دو دوره چگونه در آثار به ظهور نشسته است؟ با تحلیل داده ها و تطبیق آن ها این فرضیه به بار نشست که در مضامین مشترک آثار هنری این دو نحله، اختلاف ساختاری در محتوا و مفهوم برآمده از دو نگاه به مضمون جنگ و دفاع بوده و شیوه اجرای متفاوت موضوع جنگ در این دو دوره به جهت برخورد واقع گرا و آرمانی با مضمون است. یافته ها بیانگر این اند که هنرمندان جنگ جهانی اول راوی صحنه هایی بودند که با آن مواجه مستقیم داشتند ولی هنرمندان دفاع مقدس با نگاهی آرمانی، اسطوره پردازانه، ایدائالیستی و شعاری آثارشان را به تصویر کشیدند.