تصویر سازی کتب چاپ سنگی، بازتاب تحولات صنعتی و فرهنگی ایران در دوران قاجار

کنش تحولات اجتماعی ایران در دوران قاجار به ویژه تحولات فرهنگی و صنعتی، سرآغاز شکل گیری گونه های نوینی در ساختار نقاشی ایرانی از جمله تصویرسازی کتب چاپ سنگی گردید. سوال این مقاله آن است که تحولات مذکور چه نقشی در ایجاد تصویرسازی کتب چاپ سنگی بر عهده داشت و پیامدهایش چه بود؟ زیرا از یکسو تحولات صنعتی جامعه از جمله ورود و رواج چاپ سنگی مهم ترین عامل فنی در تولید این گونه نوین بود و از سویی دیگرگسترش رفت و آمدهای متقابل هنرمندان ایرانی و اروپایی بستر ایجاد تجمع فرهنگی در سبک تصویرسازی کتب چاپ سنگی و کلیت نقاشی ایرانی را به وجود آورد. این مقاله از نوع کیفی و به روش تحلیلی است. شیوه گردآوری اطلاعاتش مبتنی بر داده های کتابخانه ای و مطالعه اسناد تصویری است. در خصوص وجود روابط انضمامی میان هنر و جامعه در حوزه جامعه شناسی هنر بحث های متنوعی وجود دارد، اما به منظور تحقق تحلیلی صحیح از موضوع، ترکیبی از نظریه تراوش فرهنگی و بازتاب به عنوان یک ابزار روش شناختی به نظر مناسب می باشد. هدف این مقاله، بیان آن است که تحولات اجتماعی این دوران، افزون برآنکه سرآغاز شکل گیری سبک تصویرسازی کتب چاپ سنگی بود منجر به تجمع فرهنگی در ساختار نقاشی ایرانی گردید و در عرصه چاپ پیامدهایی چون عمومی سازی نقاشی و خروج آن از انحصار طبقه ی فرادست جامعه، ایجاد موضوعات نوین با مخاطبان جدید و مشارکتی معین در فرهنگی فنی بر جای گذاشت و در نهایت اینکه توانمند به تداوم سیر تکوینی نقاشی ایرانی گردید.