ارزیابی رابطه عملکرد با شاخصی ازکیفیت خاک در اراضی شالیزاری

برنج یکی از محصولات استراتژیک ایران بوده که تامین کننده درصد بالایی از کالری و پروتئین مورد نیاز مردم است. افزایش جمعیت و به دنبال آن افزایش نیازغذایی، شناخت روابط عملکرد و شرایط خاک را ضروری می سازد. یکی از شاخص هایی که شرایط خاک و ویژگی های مربوط به آن را به خوبی نشان می دهد شاخص کیفیت خاک[1] (SQI) است. در این پژوهش به منظور بهبود مدیریت صحیح اراضی شالیزاری منطقه گلدشت واقع دراستان مازندران،روابط بین عملکرد و کیفیت خاک بررسی شد. 128 نمونه مرکب خاک برای اندازه گیری برخی از ویژگی های فیزیکی و شیمیایی تهیه گردید. اندازه گیری عملکرد دانه در هنگام برداشت محصول، در تمام کرت ها در رطوبت 14درصد انجام شد. برای تعیین SQI، ابتدا ویژگی هایی که بیشترین تاثیر را بر SQIمنطقه دارند، به کمک تجزیه به مولفه های اصلی جدا گردید. از منطق فازی برای تبدیل ویژگی های کمی خاک به رتبه بندی کیفی استفاده شد و در نهایت با استفاده از مفهوم ضریب تغییرات، تلفیق شاخص ها انجام شد. میانگین عملکرد در منطقه مورد بررسی 3498 کیلوگرم در هکتار و SQI بین 0/47 تا 0/97 در نوسان بود. بر اساس کلاس بندی SQI مهمترین عامل محدودکننده کیفیت خاک، فسفر قابل استفاده است. برخلاف انتظار نتایج حاکی از آن است که بین عملکرد و SQI در منطقه مورد بررسی همبستگی معنی داری وجود ندارد (دلایل در بحث توضیح داده شد). مقایسه بین نقشه های عملکرد و کیفیت خاک نشان می دهد که وجود شرایط مناسب ویژگی های خاک در کنار مدیریت صحیح مزرعه می تواند در به حداکثر رساندن عملکرد برنج موثر باشد. مدیریت مناسب کشاورزان کاستی ها و شرایط تاحدی نامناسب خاک را می تواند ترمیم  نماید. این در حالی است که در بسیاری از موارد کیفیت مناسب خاک به تنهایی نمی تواند کاستی های مدیریت زراعی را جبران نماید. [1] .Soil quality Index