مهر دو رویه هخامنشی تخت جمشید

مهمترین راه شناخت بشر در ادوار گذشته، مطالعه و پژوهش برروی آثار به یادگار مانده آنهاست و ازجمله آثاری که سهم بارزی در شناسایی فرهنگ و تمدن و بسیاری از مسائل گوناگون ادوار کهن ایرانزمین داشته، نقوش مهرها و آثارمهری است. مطالعات اینگونه داده ها، سالها و بارها موردتوجه پژوهشگران باستانشناس و مورخ قرار گرفته و مقالات و کتب بسیاری درمورد این مقوله بیپایان منتشر شده است؛ چراکه مهر و نقش آن پاسخگوی برخی از پرسشها، عامل جهت گیری صحیح تعدادی از پرسشها و مطرحشدن پرسشهای جدیدی در رابطه با مسائل اجتماعی، اقتصادی و ادراکات مردمان گذشته است. در برخی نقوش، هنرمند جهان خود را توصیف میکند و اینگونه توصیف درحقیقت استفاده بهینه از نمادهاست. در موزه تختجمشید مهری سیاهرنگ وجود دارد که تفاوت اساسی با دیگر مهرهای منسوب به دوره هخامنشی دارد. این مهر مسطح دوسو نقشی است که کمتر در هنر مهرسازی مشاهده شده و در مهرسازی هخامنشی نیز تاکنون منحصربهفرد است. این مهر برای نخستینبار با درنظر گرفتن معیارهای مختلف مانند سبک هنری و نیز تفسیر نمادها، منتشر و مورد بازخوانی و ارزیابی قرار میگیرد. هدف اصلی در این مقاله، مستندسازی و معرفی نمادهای این مهر است. همچنین نگارنده بر این است که با روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع معتبر کتابخانه ای بعد از توصیف کامل این مهر به چند پرسش درباره این مهر پاسخ دهد. نخست اینکه نقوش حکشده برروی مهر با چه مفاهیمی بهکار رفته است؟ چگونگی منشاشناسی این نمادها و اینکه این اشکال، زاییده افکار و باورهای هخامنشیان بوده و یا نه، میراثی از یک فرهنگ بسیار قدیمی است؟