کاربرد نشانگرهای مولکولی DNA در به نژادی گیاهان (مقاله مروری)

به نژادی با هدف بهبود کمی و کیفی گیاهان، طیف گسترده ای از روش ها و فنون را به کار گرفته است. نشانگرهای ملکولی از ابزارهایی هستند که چشم انداز جدیدی را برای پیشرفت های به نژادی گیاهان فراهم کرده اند. این مقاله مزایا و کاربردهای متنوع نشانگرهای مولکولی و بهره گیری از توان بالای پلی مورفیسم طبیعی موجود در داخل جوامع در تلفیق با توانمندی های روش های به نژادی گیاهی مرسوم را مرور کرده است. نشانگرهای مولکولی از عوامل محیطی تاثیرپذیری ندارند و فراوانی بالای آنها از نظر تعداد و تنوع بالای ساختاری آنها به عنوان بخشی از مزایای نشانگرها در تشخیص هویت، تعیین تنوع ژنتیکی گونه ها و بررسی روابط خویشاوندی گیاهان به شمار می رود. نشانگرها در کشف اطلاعات بیشتر در مورد حفظ کلکسیون های ذخایر ژنتیکی گیاهی، تشخیص واریته ها، مکان یابی و تعیین تعداد ژن های کنترل کننده صفات کمک می کنند. توالی یابی ژنوم، تهیه نقشه های فیزیکی و ژنتیکی، انگشت نگاری های ژنومی و به نژادی گیاهان به عنوان برخی از دیگر کاربردهای این ابزار در به نژادی گیاهی می باشد. کارایی بالای انتخاب به کمک نشانگر در انتخاب ژنوتیپ ها به عنوان والد تلاقی و انتخاب به کمک نشانگر در برنامه های به نژادی و انتخاب ژنومی تاکید شده است. فناوری های جدید فرصت های خوبی را برای یافتن الگوهای تنوع ژنتیکی برای پیشبرد برنامه های به نژادی ایجاد کرده اند. امروزه با توسعه سریع فناوری توالی یابی های نسل جدید، توالی یابی ژنومی و روش های با کارایی بالا برای نشانگرها، ایجاد نشانگرهای جدید مانند EST-SSR از Simple Sequence Repeats (SSR) و Single Nucleotide Polymorphisms (SNPs) را آسان کرده است. این نشانگرها می توانند با موفقیت در شتاب بخشی به تحقیقات و برنامه های به نژادی گیاهان زراعی به کار گرفته شوند.