مقایسه عوامل بوم شناختی موثر در انتشار گونه های جنس شبدر (Trifolium) در مراتع فندوقلوی شهرستان نمین

هدف این تحقیق بررسی عوامل بوم شناختی موثر بر پراکنش چهار گونه Trifolium repense، T. pratense، T. micranthumو T. compestre در مراتع فندوقلوی شهرستان نمین در استان اردبیل بوده است. نمونه برداری در مکان های حضور و عدم حضور گونه ها در سطح شش مکان به صورت تصادفی انجام شد. در تمامی مکان ها عوامل پستی و بلندی، اقلیمی، پوشش سطحی و تراکم گونه های مورد مطالعه اندازه گیری شد. از هر ترانسکت، نمونه خاک از عمق ریشه دوانی گونه ها برداشت شد و پارامترهای اسیدیته، قابلیت هدایت الکتریکی، بافت خاک، آهک، کلسیم، منیزیم، سدیم، فسفر، پتاسیم، ماده آلی، رس قابل انتشار و رطوبت حجمی خاک اندازه گیری شد. بررسی اختلاف معنی داری اثر عوامل محیطی بر حضور و عدم حضور گونه های مورد مطالعه با تجزیه واریانس یک طرفه و مقایسه میانگین خصوصیات اندازه گیری شده با آزمون دانکن انجام شد. برای تعیین درجه اهمیت متغیرهای محیطی در تمایز مکان ها و انتشار گونه های مورد مطالعه، از آنالیز تشخیص استفاده شد. نتایج نشان داد متغیرهای قابلیت هدایت الکتریکی، شیب، سدیم، ماده آلی (P<0/05) و متغیرهای ارتفاع از سطح دریا، بارندگی، دما، اسیدیته، پتاسیم، فسفر، درصد رس، سیلت، رس قابل انتشار و خاک لخت (P<0/01) بین مکان های حضور و عدم حضور گونه ها تفاوت معنی داری با یکدیگر داشتند. با توجه به نتایج آنالیز تشخیص، چهار تابع به ترتیب 78/50، 15/60، 5/80 و 0/10 درصد و در مجموع 100 درصد از واریانس کل داده ها را توجیه کردند. در مجموع چهار عامل شامل دما، قابلیت هدایت الکتریکی، پتاسیم و رس به عنوان مهم ترین عوامل در گسترش گونه های T. repense، T. pratense، T. micranthum و T. compestre تشخیص داده شدند.