مقارنه مابعد استعماریه للشخصیه الرئیسیه وغریمها فی روایات الجزایر وإیران الریفیه؛ «الحریق» دیب و «توپ» ساعدی انموذجا

بررسی رمان های معاصر عربی و فارسی از منظر نظریات انتقادی معاصر اهمیت ویژه ای دارد و شاید کلید جادویی حل سوءتفاهم های سیاسی در دو کانون سیاسی عربی ایرانی، تقویت همین پژوهش های انتقادی فرهنگی باشد. وانگهی بسیاری از سرزمین های عربی، همچون ایران دیرزمانی زیر سلطه استعمار بوده اند. پژوهش حاضر با رویکردی پسااستعماری، شیوه های فنی مبارزه دو نویسنده الجزایری و ایرانی را با دو استعمارگر فرانسوی و روسی نشان می دهد. پس از خلاصه دو رمان، تضاد آن دو در رابطه با وجود شخصیت اصلی یا رقیب را به روش توصیفی تحلیلی در مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی بررسی می کند. با ارائه تصویری واضح از عنصر شخصیت اصلی و رقیب در دو رمان، دستاورد این تحقیق این است که «توپ» ساعدی برخلاف «الحریق» دیب، گاه شخصیت اصلی به عنوان شخصیت برجسته، نقش رقیب را دارد و محرک داستان نیست؛ حتی اگر شخصیت مهم آن به شمار نیاید. از سوی دیگر اگر ساعدی در پیشبرد پی رنگ، خصایل اخلاقی شخصیت ها را برجسته می کند، دیب با پررنگ ساختن نقش زنان و کودکان، در جنسیت شخصیت های داستانی تنوع ایجاد می کند. ویژگی های مشترک نویسندگان عبارتند از پیامدهای تصویر استعمار در زندگی روستایی و مولفه هایی مانند: اختلاف طبقاتی ناشی از ظلم و استعمار و در پی آن مبارزه و مقاومت جامعه علیه استعمارگر.