وضعیت پتاسیم دو خاک آهکی رسی تیمار شده با زئولیت و چرخه های تری و خشکی

کاربرد زئولیت در خاکهای رسی می تواند توزیع شکل های پتاسیم و آهنگ آزادسازی آن را تغییر دهد. جهت بررسی این امر، دو خاک آهکی با بافت سنگین و کانی شناسی متفاوت (اسمکتیتی و مخلوط) از جنوب ایران انتخاب گردید. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی بود. تیمارها شامل دو خاک و دو سطح زئولیت (0 و 5 درصد) و تیمار تری و خشکی بود. نمونه های خاک به مدت 90 روز در حالت 50 درصد رطوبت اشباع نگهداری گردیدند. سپس سه چرخه تری و خشکی روی نمونه ها انجام شد. شکل های مختلف پتاسیم و مقدار آزادسازی پتاسیم به وسیله عصاره گیرهای 0/01 مولار CaCl2، HCl و CH3COOH با 12 عصاره گیری پیوسته 15 دقیقه ای نمونه ها اندازه گیری گردید. زئولیت مقدار شکل های مختلف پتاسیم را در خاک 1 (اسمکتیتی) افزایش داد و شکل های محلول و تبادلی را در خاک 2 (کانی شناسی مخلوط) افزایش اما پتاسیم غیرتبادلی را کاهش داد. این در نتیجه ظرفیت تبادل کاتیونی بالا (189 سانتی مول بر کیلوگرم) و مقدار پتاسیم بالای آن (2/13 درصد اکسید پتاسیم) می باشد. چرخه های تری و خشکی مقدار پتاسیم غیرتبادلی را در خاک 1 و مقدار پتاسیم تبادلی را در خاکهای تیمار شده با زئولیت افزایش داد. عصاره گیر CaCl2 پتاسیم بیشتری را نسبت به عصاره گیرهای HCl و CH3COOH استخراج کرد (به ترتیب 682، 281 و 292 میلی گرم بر کیلوگرم)؛ زیرا یون های کلسیم کاراتر از یون های هیدوروژن در تبادل پتاسیم از سطوح کانی های پتاسیم دار هستند. زئولیت و چرخه های تری و خشکی تاثیری بر آزادسازی پتاسیم از خاک 1 نداشت اما سرعت آزادسازی پتاسیم از خاک 2 را به طور معنی داری کاهش داد.