مستندسازی فرآیند تولید و رتبه بندی عوامل ایجاد خلاء عملکرد برنج در ساری، ایران

مستندسازی فرآیند تولید برای تعیین عوامل محدود کننده تولید و ایجاد خلاء عملکرد دارای اهمیت زیادی است. به این منظور، همه عملیات زراعی برنج در اراضی شالیزاری منطقه ساری طی سال های 1394 و 1395 ثبت شد. انتخاب مزرعه ها به شیوه ای انجام شد که تنوع کافی از تمامی عملیات زراعی و مدیریتی در منطقه را نشان دهد. نتایج نشان داد دامنه مصرف بذر از 40 الی 95 کیلوگرم در هکتار متغیر بود. دامنه سن نشا بین 20 الی 50 روز بود. تراکم کاشت نیز 10 الی 66 بوته در متر مربع متغیر بود. مصرف نیتروژن توسط 30 درصد از کشاورزان از 46 الی 83 کیلوگرم در هکتار، و 40 درصد از کشاورزان 83 الی 138 کیلوگرم در هکتار مصرف نیتروژن داشتند. در 73 درصد از مزرعه ها، مصرف نیتروژن بعد از مرحله گلدهی گزارش نشد. دامنه عملکرد شلتوک بین 3100 الی 5430 کیلوگرم در هکتار بود و 60 درصد از مزرعه های مورد مطالعه، عملکرد شلتوک بین 4205 الی 5200 کیلوگرم در هکتار متغیر بود. در روش تحلیل مقایسه کارکرد (CPA)، عملکرد واقعی و عملکرد پتانسیل برابر 4495 و 6337 کیلوگرم در هکتار برآورد شد و خلاء عملکرد برابر 1841 کیلوگرم در هکتار بود. از پنج متغیر وارد شده در معادله تولید، اثر کاربرد پتاسیم و کنترل زیستی آفات قابل ملاحظه بود که به ترتیب افزایش عملکرد برابر 709 و 806 کیلوگرم در هکتار معادل 39 و 44 درصد را نشان دادند. بنابراین، با توجه به اینکه پتانسیل عملکرد محاسبه شده از طریق داده های واقعی هر مزرعه حاصل شد، می توان گفت که این پتانسیل عملکرد، قابل حصول است.