45 سال تجربه مراقبت های بهداشتی درمانی اولیه در جمهوری اسلامی ایرانفرصت ها، چالش ها و نقشه راه آینده

این مقاله 45 سال تجربه ایران را در توسعه مراقبت های بهداشتی درمانی اولیه بیان می کند و به فرآیند توسعه این مراقبت ها در ایران می پردازد. علاوه عواملی را که موجب رشد کمی و کیفی آن شده است بر می شمارد و به فرصت ها و چالش های پیش رو می پردازد و نقشه راه را برای آینده ترسیم می کند.

با روش مرور کتابخانه ای و ثبت تجربیات افراد خبره و استفاده از منابع علمی موجود مطالب جمع آوری شده است.

 از نکات مثبت و فرصت های موجود در ابتدای امر، بومی بودن کارکنان به خصوص بهورزان، سیاست گذاری برپایه شواهد علمی، آموزش مبتنی بر نیاز، ارائه خدمات به صورت فعال، نظام آماری مناسب و ساده، حمایت سازمان های بین المللی، داشتن نقشه راه برای توسعه کمی و کیفی برنامه با ملاحظه شرایط اکولوژیک هر منطقه، استفاده از ظرفیت کمی و علمی دانشگاه های علوم پزشکی در تامین منابع انسانی مورد نیاز و اعتلای کیفیت خدمات، تعهد بالای سیاسی و هدایت و نظارت مطلوب به خصوص در دهه اول انقلاب، است که منجر به بهبود چشمگیر شاخص های سلامت به خصوص در کاهش مرگ ومیر مادران و کودکان، ریشه کنی، حذف یا کنترل بیماری های واگیردار، کاهش میزان باروری کلی و افزایش امید زندگی شده است. درخصوص نکات منفی و چالش ها، عدم اجرای برنامه پزشکی خانواده، شکل نگرفتن نظام ارجاع به صورت کامل، عدم تغییر به هنگام در ساختار و برنامه ها براساس نیاز جامعه، عدم استفاده کامل از فناوری اطلاعات در نظام آماری، تغییر در رویکردها با تغییر دولت ها و مدیران،کم رنگ بودن برنامه های مشارکت های مردمی و ضعف در همکاری های بین بخشی می توان اشاره کرد. در این راستا پیشنهادهایی به عنوان نقشه راه برای آینده درجهت توسعه مراقبت های بهداشتی درمانی ارائه شده است.

 در مجموع مراقبت های بهداشتی درمانی اولیه در جمهوری اسلامی ایران با تحقیق شکل گرفت در سایه تعهد سیاسی و برنامه ریزی خوب به خصوص در روستا رشد کرد، لیکن اینک نیاز به بازسازی جدی دارد تا آنچه به دست آمده است از دست نرود.