ارزیابی تغییرات انتقال مجدد ارقام گندم نان تحت تیمارهای مختلف آبیاری و کود نیتروژن

به منظور بررسی اثر تیمارهای آبیاری و مصرف کود نیتروژن بر انتقال مجدد و عملکرد دانه ارقام گندم نان، آزمایشی به صورت طرح  کرت های دو بار خرد شده بر پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. سطوح مختلف آبیاری (آبیاری کامل و قطع آبیاری در مراحل ظهور سنبله و مرحله گلدهی) در کرت های اصلی، زمان و نحوه مصرف کود نیتروژن (شامل 120 کیلوگرم در چهار سطح: 20 و 100 کیلوگرم در هکتار به ترتیب در مراحل کاشت و پنجه دهی، 20 و 100 کیلوگرم در هکتار به ترتیب در مراحل کاشت و گلدهی، 20، 50 و50 کیلوگرم در هکتار به ترتیب در مراحل کاشت، پنجه دهی و گلدهی، 20، 50 و50 کیلوگرم در هکتار به ترتیب در مراحل کاشت، پنجه دهی و ظهور سنبله) در کرت های فرعی و پنج رقم گندم نان (زرین، پیشگام، اروم، زارع، میهن) در کرت های فرعی فرعی به طور تصادفی قرار گرفتند. قطع آبیاری در مراحل مختلف نمو، سبب افزایش درصد انتقال مجدد در کلیه ارقام گندم شد. کوددهی نیتروژن در مرحله ظهور سنبله موجب کاهش انتقال مجدد شد. بیشترین و کمترین میزان انتقال مجدد برای ارقام گندم اروم و زرین به ترتیب با 13/62 و 33/20 درصد ثبت شد. عملکرد دانه به طور معنی دار با کاهش مقدار آب قابل دسترس کاهش یافت. متوسط عملکرد دانه کلیه ارقام گندم تحت شرایط آبیاری کامل 5/7 تن در هکتار بود که به 5/6 تن در هکتار در شرایط قطع آبیاری کاهش یافت. مصرف کود نیتروژن منجر به بهبود عملکرد دانه شد. در شرایط آبیاری کامل، بیشترین عملکرد دانه با 4/9 تن در هکتار متعلق به رقم میهن تحت تیمار کوددهی 20 ، 50 و50 کیلوگرم در هکتار به ترتیب در مراحل کاشت، پنجه دهی و ظهور سنبله بود. نتایج نشان داد که عملکرد دانه بیشتر در ارقام متحمل به خشکی تحت تیمارهای کم آبی ناشی از انتقال مجدد کربوهیدرات های غیرساختمانی از ساقه به دانه بوده است. بنابراین، به نظر می رسد که انتخاب ارقام گندم با ماده خشک منتقل شده بیشتر و مشارکت مواد فتوسنتزی قبل از گلدهی در پرشدن دانه تحت شرایط کمبود آب، یک راه کار مناسب برای دستیابی به ارقام گندم با عملکرد دانه بالا در این شرایط باشد.