ظرفیت انطباق با سرما و تحمل یخ زدگی در برخی ارقام ایرانی جو
دمای پایین یکی از شایع ترین تنش های محیطی است که عملکرد گندمیان را محدود می کند. در این پژوهش تحمل دمای پایین در 12 رقم از گیاه جو با رفتار رشد متفاوت (زمستانه، بهاره و اختیاری) بررسی شد. گیاهان در معرض سرمای بالاتر از یخ زدگی (5 درجه سانتی گراد) برای بوم پذیری قرار گرفتند سپس با دمای یخ زدگی (5- درجه سانتی گراد) تیمار شدند. سنجش های فنوتیپی مختلفی از جمله وزن خشک و درصد زنده مانی انجام شد تا تنوع ژنوتیپی از نظر تحمل دمای پایین در ارقام انتخاب شده مشخص شود. علیرغم اینکه متحمل ترین رقم به یخ زدگی یک رقم زمستانه اختیاری (آبیدر) و حساس ترین آن، یک رقم بهاره (نیک) بود، ولی چنین ارتباطی زمانی که همه 12 رقم با هم درنظر گرفته شدند، دیده نشد. براساس داده های بدست آمده برای درصد زنده مانی، چهار رقم با پاسخ متمایز انتخاب شده و تغییرات متابولیکی در این ارقام تحت تاثیر دو دوره زمانی بوم پذیری (7 و 21 روز) و رفع بوم پذیری (قرار گیری مجدد در 25 درجه سانتی گراد) مطالعه شد. کربوهیدرات های محلول و پرولین در برگ ها در طی دوره بوم پذیری به ترتیب 20-70 درصد و تا 37 برابر (P<0.001) انباشته شد و با رفع بوم پذیری 9-42 درصد (P<0.05) کاهش یافت. برخلاف پروتئین کل، پروتئین و کربوهیدرات ها در آپوپلاست برگ در طی تیمار بوم پذیری 2-4 برابر (P<0.05) انباشته شد. غلظت کربوهیدرات های آپوپلاستی با تحمل یخ زدگی همبستگی (r=0.91, P<0.05) نشان داد ولی این همبستگی با پروتئین کل و آپوپلاستی و یا قند کل مشاهده نشد. داده های ما پیشنهاد می کند که تطابق متابولیکی برای تحمل یخ زدگی بسته به رقم متفاوت است و تعدادی از این تغییرات متابولیسمی با درجه تحمل یخ زدگی ارتباط نشان می دهد.